جامع شتات جلد 10 صفحه 10

1- در نسخه: معصوم.

2- در نسخه: و اگرنه.

3- آیه 36 سورۀ بقره.

4- آیه 153 سورۀ نساء.

5- آیه 82 سورۀ یس.

و اما نکته در اختیار جزم و ذکر فاء: پس این است که چون این دعا در مقام [التجاء](1)

و انقطاع است و اظهار عجز خود مطلقا، و قدرت آن جناب مطلقا، مناسب آن است که بفرماید «خداوندا تو اگر خواهی ما را عفو می کنی، و اگر خواهی عذاب می کنی، و موقوف نیست قدرت تو بر این ها بر چیز دیگر. پس می توانی عفو کردن در هر حال، و عذاب کردن در هر حال». پس این معنی تمام نمی شود الاّ به قرائت جزم. لکن تذییل فرموده اند کلام را به دو جملۀ دیگر که «فبعدلک» و «بفضلک» باشد. به جهت این که وقوع شرط و جزاء اول، علی الاطلاق نیست در متن واقع، بل که مجموع مشیت و عفو ناشی است از تفضّل تو، نه استحقاق من. و مجموع مشیت و تعذیب هم ناشی است از عدل تو، نه از راه تعدی یا از راه لغو.

پس در کلام، افادۀ هر دو مطلب شده؛ یعنی هم بیان کمال قدرت، و هم بیان وجه حکمت. و این دو مطلب با هم نه با حذف حرف فاء تمام می شد، و نه با قرائت رفع. فلیتدبّر.

9- سؤال:

9- سؤال: در دعای سی و یکم صحیفۀ سجادیّه، عبارت «إِذْ تَقُولُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» همزۀ ادعونی، مثل سایر همزه [های] وصل، ساقط می شود یا نه؟-؟

جواب:

جواب: ظاهر سقوط همزۀ وصل است بنا بر قاعدۀ مطّرده. و شاهد بر آن در خصوص مقام، همین آیه شریفه است در کلام ملک علاّم در سورۀ مؤمن: «وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُم». و همچنین در سورۀ یوسف: «فَلَمَّا آتَوْهُ مَوْثِقَهُمْ قالَ اللَّهُ عَلی ما نَقُولُ وَکیل».

10- سؤال:

10- سؤال: لفظ «کم من غائبۀ» در همین دعا به همزه است یا به یاء؟-؟