جامع شتات جلد 10 صفحه 13

1- ما وجد العبارۀ فی البحار. و لعلّها فی بعض آثار المجلسی(ره) غیر البحار.

2- و فی النسخۀ: و ما ذکرنا.

3- و فی النسخۀ: الفاعل

12- سؤال:

12- سؤال: در صحیفۀ کامله، در دعای «هموم و کروب» که ابتدای آن «یَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکَارِه» بوده، عبارتی هست «مَا قَدْ تَکَأَّدَنِی ثِقْلُه»(1)، چه حرف مشدّد است؟ و از چه باب است؟

جواب:

جواب: «تَکَأدَ» از باب تفعّل، مهموز العین، و همزۀ آن مشدّد است به معنی «شقّ علیَّ». و باب تفعّل گاهی متعدّی می آید، مثل تحقّقته.

13- السؤال:

13- السؤال: ما معنی قول العلامۀ فی کتاب الصوم من القواعد: «و لو [قیّد ناذر](2) صوم الدهر بالسّفر، ففی جواز سفره فی رمضان اختیاراً، اشکال. اقربه ذلک. و الاّ دار».

جواب:

جواب: الذی یخالجنی فی ذلک، ان یکون کلمۀ «دار» مصحّف «جاز». و علی هذا فالمعنی واضح. و حاصله انّه لو ثبت التحریم، لثبت الجواز. و التّالی باطل، فالمقدّم مثله.

امّا الملازمۀ؛ فانّ ما یتخیل فی وجه التحریم، هو استلزامه للاخلال بالنذر، و هو صوم الدهر. و المستلزم للتحریم محرّم. فان قلنا بالتحریم فلا یجوز الافطار فی السفر، لاشتراطه باباحۀ السفر. و اذا لم یجز الافطار، فلم یثبت الاخلال بالنذر، فلم یثبت التحریم. فتحریم السفر مستلزم لعدم تحریمه، فتثبت الجواز.

و اما بطلان التالی (اعنی ثبوت الجواز علی تقدیر ثبوت الحرمۀ): فللزوم استلزام الشیئ لنقیضه. و هو بدیهی البطلان. فثبت انتفاء التحریم المستلزم لذلک. فثبت الجواز علی غیر تقدیر الحرمۀ.

و یمکن تقریر لفظ «الدور»؛ بان یقال: مراده(ره)من «دار»، «رجع». یعنی: ان اعرضنا عن الجواز، لزم الرجوع الی الجواز، فهذا دور و لکن علی خلاف المعهود المصطلح.