جامع شتات جلد 10 صفحه 94

1- «قرّۀ العین فی اعزّ الفنون» تالیف ملاّ محسن فیض کاشانی داماد ملاصدرا که صوفی صدروی بود و سپس توبه کرد. دی شب (20/6/1390 ه- ش) یکی از سالکان راه ارسطو و ملاصدرا در تلوزیون، شبکه چهار، یکی از نوشته های فیض کاشانی را در دست داشت و محکم به آن چسبیده بود گوئی وحی آسمانی است. و نیز با افتخار می گفت: در همین اَواخر در انگلیس همایش بزرگداشت برای ملا صدرا برگزار کردند. و متأسف بود که در ایران افرادی او را و حکمت متعالیه اش را ردّ می کنند. اما باید به حال این گونه افراد تاسف خورد؛ چرا درک نمی کند که انگیزه انگلیسیان از این کارشان، احمق کردن برخی از ایرانیان و تشویق آنان به هر چه بیشتر فرو رفتن در خیالات ملا صدرا است. مگر همین انگلیس نیست که سلمان رشدی را در آغوش گرفته با همه امکانات رفاهی و حفاظتی از او حمایت می کند؟! ملا صدرا را نیز با همین هدف تکریم می کند. آین آقای صدروی حدیث «یأتی فی آخر الزمان رجال متعمّقون» را می خواند و می گفت: مراد محی الدین بن عربی و ملا صدرا، هستند. این آقا نمی داند که محی الدین حدود 9 قرن پیش می زیست و ملا صدرا نیز چهار قرن پیش، چگونه اینان مصداق افراد آخر الزمان شدند؟! آیا خیال پردازی تعمق است؟

الْأَرْضَ فی سِتَّهِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْش». و در سوره حم سجده، تفصیل آن را فرموده: «قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذی خَلَقَ الْأَرْضَ فی یَوْمَیْنِ وَ تَجْعَلُونَ لَهُ أَنْداداً ذلِکَ رَبُّ الْعالَمینَ- وَ جَعَلَ فیها رَواسِیَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَکَ فیها وَ قَدَّرَ فیها أَقْواتَها فی أَرْبَعَهِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلینَ- ثُمَّ اسْتَوی إِلَی السَّماءِ وَ هِیَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِیا طَوْعاً أَوْ کَرْهاً قالَتا أَتَیْنا طائِعینَ- فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فی یَوْمَیْنِ».

و آن چه در خطبه مذکور است این است که ایجاد کردم هفت آسمان و زمین را در طرفۀ عین.

(و مابین دو آیه منافاتی نیست چنان که به فهم ظاهر وا می نماید، و این جا مجال بیان آن نیست(1)و

از ما نحن فیه خارج است).

پس می گوئیم: که یا این است که چنان که صحت آن(2)

بر حقیر واضح نشده و در نفس الامر هم حقیقت ندارد، یا آن که در نفس الامر حقیقت دارد. بر هر یک از دو وجه؛ بیان حقیقت حال و وجه تکلّم به این مقال را (از هر کس که قائل به آن است) باید کرد تا رفع اشتباه شود. این مطلب را در ضمن دو فصل بیان می کنیم اِن شاء الله:

فصل اول

اشاره

بنابر این که این کلام صحت نداشته باشد و انتساب او به آن جناب مسلّم نباشد، باید عذر کسانی که این را نقل کرده اند و سبب غفلت ایشان را و حقیقت اموری که این معانی باطل، صورت صحت دارد یا نه، بیان کرد. و این موقوف است به تمهید چند مقدمه:

مقدمۀ اول

مقدمۀ اول این که: به دلایل قاطعه و براهین ساطعه از عقل و نقل، ثابت شده که