کاوشی در اصول عقاید صفحه 107

ب) اوضاع عصر جاهلیت

اشاره

رسول خدا (ص) در دورانی از جاهلیت شگفت به سر می برد که در بت پرستی، قبیله گرایی، سلطه طلبی و سلوکِ خود، با آموزه های دینی و اندیشه های الهی ضدیت کامل داشت.

از طرفی، تاریخ سراغ ندارد که آن حضرت (ص) برای آموختن علوم دینی و الهی به کسی مراجعه کرده باشد؛ زیرا مراکز دینی در مدینه، در اختیار یهودیان و در نجران و شام، در اختیار مسیحیان بود. نیز روشن است که پیامبر (ص) از یهودیان علمی نیاموخته بود؛ زیرا پیش از هجرتش، هرگز مدینه را ندیده بود و از سویی، تعصب یهود به خویشتن معروف بود و نبوتِ خاتم و معارف دینی را خاص خود می دانستند و نگاه شان به فرزندان اسماعیل (ع) ، به طور عام، و به پیامبر (ص) به طور خاص، همراه با تحقیر و توهین بود.

همچنان که آن حضرت (ص) هیچ گاه به نجران نرفته بود و دو سفر او به شام چنان کوتاه و محدود بود که ایشان نمی توانستند در این زمان اندک، چیزی از معارف دینی و الهی را بیاموزند.

نخستین بار، آن حضرت در کودکی با عمویش ابوطالب، برای سفری تجاری به شام رفت، درحالی که ابوطالب پیوسته ملازم و مراقبش بود و با توجه به آینده مهم و سرنوشت ساز ایشان برای بشریت، از کید و مکر دشمنان بر او می ترسید. حتی گفته اند ابوطالب، به دلیل این نگرانی، سفر خود را ناتمام گذاشت و با عجله، به مکه بازگشت. (1)

بار دوم، در دوران جوانی، برای تجارت با مال و ثروت خدیجه، به شام سفر کرد که بی شک، فراغتی برای آموختن و طلب علم نیافته بود. در تاریخ نیز از تماس و گفت وگو یا رفت وآمد آن حضرت با عالمان اهل کتابِ شام در این سفر، ذکری به میان نیامده است.