- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 7
- مباحث مقدماتی 7
- جایگاه عقل در قرآن و حدیث 8
- بن بست عقل در انجام وظیفه 10
- عقل، منشأ مسئولیت دائم 11
- به کار بستن عقل در امور دینی 13
- ضرورت به کارگیری عقل 13
- چیستی عقل 15
- روشن بودن حجت الهی بر دین حق 16
- علل اختلاف مردم در ادیان 17
- بت پرستی عصر جدید 18
- مخالفت با دینِ حق، خروج از عرصه مسلّمات 20
- صعوبت واقع گرایی در بحث، عذر موجهی نیست 21
- ١. احتمال خطا و اشتباه از هرکس 22
- واقع گرایی در بررسی دینِ حق 22
- اشاره 22
- ٢. تعیین حدود دلالت دلیل 23
- ٣. مهم، واضح بودن دلیل است، نه قانع کردن خصم 23
- اشاره 26
- کلیات 26
- اشاره 27
- گفتار نخست: لزوم تفحص کردن از دین 27
- وجوب دفع کردن ضرر از خود 27
- وجوب پرهیز از ضرر احتمالی 28
- تمرکز ادیان بر ثواب و عِقاب آخرتی 28
- نمونه هایی از بیانات قرآن دربارۀ ثواب و عقاب اُخروی 29
- وجوب بررسی ادلۀ دین بر هر که دعوت آن را شنیده 32
- دیدگاه قرآن دربارۀ مستبدان و عنادورزان 35
- اشاره 35
- گفتار دوم: وجوب پذیرفتن حق 35
- لزوم تحقیق در درستی دلیل 37
- گفتار سوم: عام بودن حجیت عقل 38
- اشاره 40
- [اصول دین] 40
- گفتار چهارم: مسائل دینی ای که باید آموخت 40
- [اصول مذهبِ حق] 41
- اقرار اجمالی یا تفصیلی به هر حقیقت دینی ای واجب است 42
- تأکید قرآن و حدیث بر اقرار به حقایق دینی 43
- در عقاید، دلیل کافی باید داشت 46
- بخش اول: توحید 48
- اشاره 48
- اشاره 49
- درآمد 49
- توحید، امری فطری و اساسی 49
- صداقتِ پیامبر (ص) در ادعای نبوت، دلیلی بر توحید 51
- اشیاء یا ممتنع اند، یا ممکن، یا واجب 53
- اشاره 53
- اشاره 53
- فصل اول: اثبات آفریدگار عالم 53
- واجب الوجود بی آغاز و جاودانه است 54
- وجود اشیای ممکن، علتِ وجوددهنده می خواهد 54
- ضرورت احتیاجِ اثر به مؤثّر 55
- وجود عالَم باید بر علّتِ علّت ها استوار باشد 56
- ادعای تسلسل علل تا بی نهایت 57
- ادعای ازلی بودن ماده باطل است 58
- اشاره 58
- ادعای قدیم بودن ماده در این عالم 58
- عروض صورت بر ماده علت می خواهد 59
- سیر حرکتی هستی، در فیلمی سینمایی 60
- وحدت نظام هستی، و ظرافت و شکوه آن 60
- نمونه ای از بیانات قرآنی، درباره آیات الهی 61
- گذشت زمان و تجلی عظمت آفریدگار 64
- استدلال بر توحید خداوند، و نفی شریک از او 66
- اشاره 66
- فصل دوم: نفی شریک از خدا 66
- اتقان و هماهنگی در آفرینش، دلیل بر توحید 68
- خدایان متعدد و جنگِ قدرت 68
- اگر خدا را شریکی بود، مردم را به سوی خود دعوت می کرد 69
- اعتقادِ لازم، توحید است و بس 71
- اشاره 73
- بخش دوم: نبوت و رسالت 73
- اشاره 74
- فصل اول: نیاز بشر به رسولان 74
- قاعده لطف و بعثت انبیا 75
- مناسبت بین عقل و تکلیف 75
- هدایت مردم، تنها با فرستادن رسولان 77
- اشاره 80
- نو شدن نبوت ها همگام با تحولات اجتماعی 80
- فصل دوم: مدت رسالت 80
- دعوت اسلام در هنگامه ای مناسب 81
- یهودیت و مسیحیت 81
- سخنی دربارۀ تورات و انجیل 83
- یهودیت و مسیحیت دین های خاتَم نبودند 84
- آمادگی مردم برای شنیدن دعوت اسلام 84
- گسترش اسلام 85
- زمینه برای فصل بعد 86
- اشاره 88
- فصل سوم: قرآن مجید 88
- اشاره 90
- الف) اعتماد پیامبر (ص) به قرآن 90
- ادله اعجاز قرآن 90
- اشاره 90
- ١. دلایل اجمالی اعجاز قرآن بدون بیان شکل اعجاز 90
- ب) مبارزه طلبی قرآن، دلیل بر اعجاز آن 94
- کوشش های نافرجام برای رقابت با قرآن کریم 95
- ٢. دلایل اعجاز قرآن در شکل های متفاوت اعجاز 98
- الف) اعجاز بلاغی 98
- اشاره 98
- ب) اوضاع عصر جاهلیت 107
- ج) خبرهای غیبی 114
- د) حقایق علمی 119
- اشاره 131
- فصل چهارم: بشارت پیامبران گذشته 131
- اشاره 134
- شواهدی بر صدق ادعای وجود بشارت ها 134
- ماجرای مباهله 135
- قرآن اعتراف اهل کتاب را می نویسد 135
- اشاره های موجود در عهدین به پیامبری محمد (ص) 136
- فصل پنجم: معجزات و کرامات 137
- کرامت های اهل بیت (علیهم السلام) 137
- اشاره 137
- ثبت بسیاری از کرامات به مثابه وقایع تاریخی 138
- درستی انتساب 138
- بعضی معجزات به روایت قرآن 139
- علت عدم ذکر قصه معراج در قرآن 142
- تأثیر خورشید و ماه بر سیر عالم هستی 143
- سخنی در شکافتن ماه و بازگشت خورشید 143
- عدم رؤیت این دو معجزه در سرزمین های دیگر 143
- اشاره 143
- دفع اشکال در قضیۀ شکافتن ماه 144
- دفع اشکال در قضیه بازگشت خورشید 145
- نقل معاندان، بهترین گواه 146
- استمرار و تجدد معجزات و کرامات 159
- فصل ششم: اسلام، برنامه ای فراگیر 160
- اشاره 162
- فصل هفتم: دانش ها و اندیشه های الهی 162
- خطبه های فاطمه زهرا 163
- حقایق علمی در بیان پیامبر (ص) و اهل بیت (علیهم السلام) 165
- اشاره 168
- فصل هشتم: اصول گرایی و ارزش محوری در اسلام 168
- وجوب حرمت گذاری اهل بیت بر مسلمانان 174
- فاطمه زهرا و فرجام تاریک امت 176
- اشاره 176
- اهل بیت (علیهم السلام) و آگاهی از حقایق یقینی 176
- نامه امام حسین (ع) به برادرش محمد بن حنفیه 177
- خطبه زینب کبری در مجلس یزید 178
- سخن زینب کبری با امام زین العابدین (ع) 179
- حدیث سلیمان بن هارون 180
- نوشته ای در تعیین ائمه (علیهم السلام) 181
- تأثیرگذاری اهل بیت (علیهم السلام) در پیروانشان 183
- گفتار نخست: حقیقت و خاستگاه عصمت 184
- اشاره 184
- فصل نهم: عصمت پیامبر (ص) 184
- معنای لغوی عصمت 184
- خاستگاه عصمتِ از گناهان 185
- خاستگاه عصمتِ از نادانی و خطا 185
- اختیار معصوم (ع) در طاعت و ترک معصیت 187
- اشاره 187
- عصمت، جبر نیست 187
- وجوب عصمت دلیل بر اجبار نیست 188
- وجوب عصمت پیامبر (ص) در تبلیغ دین 189
- گفتار دوم: دلایل عصمت پیامبر (ص) 189
- اشاره 189
- یک - وجوب عصمت پیامبر (ص) از همه گناهان 190
- دلیل نقلی بر عصمت پیامبر (ص) 191
- دو - عصمت پیامبر (ص) از فراموشی و نسیان 193
- تنها اعتقاد به اصل نبوت واجب است 195
- اشاره 196
- بخش سوم: امامت 196
- اشاره 197
- مقدمه 197
- ادیان آسمانی و آسیبی بزرگ 197
- قرآن کریم و منع از تفرقه 198
- خبر دادن پیامبر (ص) از تفرقۀ امت 199
- فتنه های پیش رو و هشدارها 200
- تهدید قاطعانه و سخت 201
- اشاره 202
- دلایل روشن بر موقعیت های اختلاف انگیز 202
- پایداری در مسیر حق جویی 205
- خوش گمانی به اشخاص، پس از شناختن حق 206
- لزوم روشن بودن ادلۀ امامت 207
- ١. پیشوایی در دین 209
- پیامبر (ص) ، پیشوای دین و دنیا 209
- ٢. پیشوایی در امور دنیا 209
- فصل اول: امامت دینی 209
- اشاره 209
- امامت در باور شیعیان 210
- اشاره 211
- گفتار اول: لزوم قرار دادن امامت دینی 211
- سنّت پیامبر (ص) در معرض نابودی 212
- امامت در ادیان گذشته 213
- مناظرۀ هشام بن حکم در حضور امام صادق (ع) 215
- نیاز اسلام به امامت 215
- رد این ادعا 217
- کافی نبودن وجود مرجع دینی برای رفع اختلاف 217
- پاسخ 218
- عدم تناسب وجوب مرجعیت دینی با مسئله غیبت 218
- گفتار دوم: توقّف امامت دینی به نص 219
- اشاره 220
- گفتار سوم: تصریح بر امامت اهل بیت (علیهم السلام) در دین اسلام 220
- ١. منحصر بودن ادعای تعیین امامت به اهل بیت (علیهم السلام) 221
- احتجاج منصور بن حازم 221
- اشاره 221
- احتجاج ابن اذینه 223
- الف) حدیث ثقلین 226
- ٢. روایات نقل شده در مرجعیت اهل بیت (علیهم السلام) 226
- اشاره 226
- ب) حدیث سفینه 228
- ج) حدیث «اهل بیت من امان امتند» 229
- د) حدیث «جانشینان دادگر» 230
- ه) دو حدیث دیگرگون، اما مناسب 230
- و) تعدادی از روایات وارده در شأن امیرمؤمنان (ع) 231
- ز) آیه تطهیر 237
- ح) احادیث منزلت 239
- ط) روایاتی که بر وصی بودن علی (ع) دلالت دارد 240
- ی) روایاتی که در حق همۀ اهل بیت 241
- اشاره 245
- گفتار چهارم: اهل بیت (علیهم السلام) کیانند؟ 245
- برکاتِ پیشوایی اهل بیت (علیهم السلام) 247
- گفتار اوّل: ضرورت نص در امامت 249
- فصل دوم: امامت سیاسی 249
- اشاره 249
- اشاره 249
- کافی بودن ادلۀ مرجعیت دینی ائمه 250
- اشاره 250
- ١. ادلۀ اجمالی مناسب با ادعای امامیه 251
- اشاره 258
- صداقت شیعه در نقل روایات ائمه (علیهم السلام) 259
- ٢. مقایسۀ رویکرد امامیه با رویکرد عامه 261
- اشاره 270
- الف) شروط بایسته در جعل نظام شورا 270
- اشاره 270
- حدود و ضوابط شورا 271
- ضرورت وجود گروهی خاص که. . . 273
- ضرورت اقامۀ دلیل شرعی 273
- ب) ارزیابی نظام مشورتی 275
- شروطی برای تمام نظام ها 275
- ١. منحصر بودن ادعای نص در ائمه (علیهم السلام) 278
- اشاره 278
- گفتار دوم: اثبات وجود نص دربارۀ دوازده امام 278
- اشاره 279
- ٣. اجماع شیعه 279
- ٢. ادعای اهل بیت (علیهم السلام) دربارۀ نص 279
- آیا این سه طریق کافی است؟ 279
- اشاره 282
- 4. روایات مربوط به امامت 282
- الف) روایات وارده دربارۀ امیرمؤمنان (ع) و اهل بیت (علیهم السلام) به طور عموم 283
- ب) روایات ویژه، مربوط به امامت هر یک از ائمه (علیهم السلام) 306
- آیۀ «اولواالارحام» 307
- ١. امام علی بن حسین، زین العابدین (ع) 315
- اشاره 315
- ٣. امام جعفر بن محمد صادق (ع) 316
- شواهد بر امام نبودن زید شهید 316
- ٢. امام محمد بن علی باقر (ع) 316
- اسلحۀ پیامبر (ص) ، تنها نزد امام است 317
- جریان امامت از پدر به فرزند 318
- امام صادق (ع) شخصیتی متمایز 319
- اشاره 320
- 4. امام موسی بن جعفر کاظم (ع) 320
- الف) روایات مربوط به «سلاح پیامبر (ص)» 320
- بطلان ادعای اسماعیلیه 321
- ب) روایات مربوط به انتقال امامت از پدر به فرزند 321
- بطلان ادعای فطحیه 322
- وصیت، ویژۀ امام کاظم (ع) 323
- اشاره 324
- 5. امام علی بن موسی الرضا (ع) 324
- ب) روایات استمرار امامت در فرزندان ائمه 325
- الف) روایات مربوط به «سلاح پیامبر خدا (ص)» 325
- الف) روایات سلاح پیامبر (ص) 326
- بطلان ادعای واقفیه 326
- اشاره 326
- 6. امام محمد بن علی جواد (ع) 326
- ب) روایات استمرار امامت در فرزندان ائمه 327
- خردسالی امام جواد (ع) گواهی بر تأییدات الهی 328
- ٧. امام علی بن محمد هادی (ع) 332
- ٨. امام حسن بن علی عسکری (ع) 333
- چند دسته روایت 335
- اشاره 335
- ٩. آخرین امام، حجه بن الحسن، امام منتظر (عجل) 335
- سرگردانی شیعیان پس از امام عسکری (ع) 341
- گفتار سوم: عصمت ائمه (علیهم السلام) 344
- گفتار چهارم: وجوب شناخت امام 350
- اشاره 353
- بخش چهارم: عدل، حسن و قبح عقلی، قضا و قدر 353
- اشاره 355
- فصل اول: حسن و قبح عقلی 355
- معنی لا یُسْئَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسْئَلُونَ 357
- اشاره 360
- فصل دوم: قضا و قَدَر 360
- بطلان سخن جبرگرایان 361
- بطلان اعتقاد به تفویض 362
- (امر بین امرَیْن) 363
- لوازم اعتقاد به قضا و قَدَر 366
- اشاره 367
- بخش پنجم: معاد 367
- معاد جسمانی 369
- اعتقاد واجب دربارۀ معاد 369
- رستاخیز در دنیا 370
- کتابنامه 373
نیز فرمود: «پیش از آنکه مرا نیابید، از من سؤال کنید» . (1)این سخن از امام صادق (ع) نیز روایت شده است.
این مطلب توجیهی ندارد جز اینکه پیشوایان معصوم (علیهم السلام) از دیگر انسان ها متمایزند و در سطحی به مراتب بالاتر از آن قرار دارند و در طهارت نفس و داشتن قابلیت های اعجازی، بی همانندند. ازاین رو مورد حمایت بی دریغ و همیشگی خداوند و محل عنایت و رحمت های الهی هستند و حضرت حق، کلید گنجینه های علم خود را در اختیارشان گذاشته است. پس رازداران و حاملان و خزانه داران و قرارگاه علم الهی شده اند و آن را با همان خلوص و پاکی و روشنی اش، در میان خود به ارث گذاشته و به یکدیگر منتقل نموده اند و این، مهم ترین دلیل بر صدق پیامبر (ص) در دعوتش است.
1- المستدرک علی الصحیحین، ج ٢، ص ٣٨٣، کتاب تفسیر: تفسیر سورۀ ابراهیم؛ السنن الوارده فی الفتن، ج 4، ص ٨٣٨، باب جمله ای از نشانه ها و دلایل و علامات، ج 6، ص ١١٩6، باب آنکه گفته صافی بن صیاد همان دجال است؛ و مثل آن در تفسیر طبری، ج ١٣، ص ٢٢١ آمده است؛ المستدرک علی الصحیحین، ج ٢، ص5٠6، کتاب تفسیر: تفسیر سورۀ ذاریات؛ معتصر المختصر، ج ٢، ص ٣٠٢، در مناقب علی (ع) ، ولی به جای «تفقدونی» ، «لا تسألونی» آمده. این مطلب، با الفاظ متفاوت، در منابع زیر ذکر شده است: الاحادیث المختاره، ج ٢، ص 6١، در آنچه خالد بن عروه از علی (ع) نقل کرده؛ مجمع الزوائد، ج 4، ص ٢6٩، کتاب نکاح: باب زن هایی که بر انسان حرام اند و غیر آن؛ المصنف، ابن ابی شیبه، ج ٣، ص 5٣٠، کتاب نکاح: آنچه در باب دخول از عقب زن ها و کراهت آن وارد شده است و ج 5، ص ٣١٢، کتاب ادب: . . . و ج ٧، ص 5٢٨، کتاب فتنه ها: آنچه دربارۀ عثمان گفته اند؛ مسند شاشی، ج ٢، ص ٩6؛ مسند بزار، ج ٢، ص ٣٠4؛ مسند ابی یعلی، ج١، ص ٣١١، در خبرهای امیرمؤمنان علی (ع) ؛ امالی محاملی، ص ١٩٢؛ الفتن، از نعیم بن حماد، ج ١، ص4٠؛ فتح الباری، ج ١١، ص ٢٩١؛ تحفه الاحوذی، ج ٧، ص ٢٧؛ فیض القدیر، ج 4، ص ٣5٧؛ حلیه الاولیاء، ج 4، ص ٣66، در شرح حال ابوصالح حنفی؛ تهذیب التهذیب، ج ٧، ص ٢٩٧، در شرح حال علی بن ابی طالب (ع) ؛ تهذیب الکمال، ج ٢٠، ص 4٨٧، در شرح حال علی بن ابی طالب (ع) ؛ الاصابه، ج 4، ص 56٨، در شرح حال علی بن ابی طالب (ع) ؛ تهذیب الاسماء، ص ٣١٧؛ تالی تلخیص المتشابه، ج ١، ص 6٢؛ اخبار مکه، ج٣، ص ٢٢٨، اولین اموری که در مکه رخ داده از آغاز تاکنون.