کاوشی در اصول عقاید صفحه 24

یَوْمَ تَأْتِی کُلُّ نَفْسٍ تُجادِلُ عَنْ نَفْسِها وَ تُوَفَّی کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ (نحل: ١١١)

[به یاد آورید] روزی را که هرکس [در فکر خویشتن است و تنها] به دفاع از خود برمی خیزد و نتیجۀ اعمال هرکسی، بی کم و کاست، به او داده می شود و به آنها ظلم نخواهد شد.

در آن هنگام که تنها در برابر خداوند می ایستد، بی آنکه بتواند نفعی به خویش برساند یا ضرری را از خود دور کند، جز دلیل و حجتِ کار خویش، وسیله ای برای رهایی و سلامت یافتن، ندارد. این در حالی است که خدای آگاه، هیچ گاه انسان را از تمییز دلیل درست از نادرست، ناتوان نساخته و با وجود این مطلب، مخالفت ها و مناقشه گری ها سودی به حال انسان ندارد. در روز قیامت، خداوند است که چیرگی دارد، حکم می کند و به عدالت، آدمی را بهترین ثواب عطا کرده یا او را به بدترین عذاب مبتلا می سازد.

اینها، شخص جست وجوگر را بر آن می دارد که کار خویش را استوار سازد و با عقل و وجدان خود، در دلیل ها و حجت ها بنگرد و خود را از هر شائبه ای دور کند تا دلیلی که اختیار می کند، مایۀ اعتماد او شود و در روز عرضۀ اعمال بر خداوند، سبب اطمینان خاطر او گردد.

اما کسی که هرگز به وجود خداوند و وعده های او به قیامت و حساب و ثواب و عِقاب، اقرار نکرده، دست کم می تواند احتمال چنین وجود عزیزی را بدهد و بدون نظر به ادله، جای انکاری برای او نیست. بلکه عقل چنین کسی، فطرتاً او را به احتیاط فرامی خواند و ادلۀ وجود خداوند و وعده های اخروی او را، با واقع گرایی کامل و به دور از لجاجت و دشمنی مطالعه می کند، تا از هلاکت و خسران ابدی، در امان ماند.

امام صادق (ع) در گفت وگو با یکی از زنادقه در این باره می فرماید:

اگر حقیقت آن گونه باشد که تو می گویی - درحالی که چنین نیست - ما و شما