کاوشی در اصول عقاید صفحه 283

می شود و نوبت به دیگران نمی رسد.

بحث دیگر ما دربارۀ روایاتی خواهد بود که در حق دیگر ائمۀ دوازده گانه از اهل بیت (علیهم السلام) که امامیه بر امامت آنها معتقدند، وارد شده است.

فرق بین این دو دسته از روایات این است که دستۀ اول به ناچار باید از وضوح و روشنی صریح و بی شائبه ای برخوردار باشد تا طبق ضوابطی لازم الاجرا برای مسلمانان، بر همۀ آنها حجت و دلیل باشد.

دستۀ دوم از روایات به آن میزان از وضوح نیاز دارد که بتواند برای قائلان به امامت امیرمؤمنان (ع) و اهل بیت (علیهم السلام) عموماً و به پیشوایی دنیایی و دینی ایشان، حجت باشد. اما قانع نشدن کسانی که به وجود نص اعتقاد ندارند، به حجیت این دسته از روایات ضرری نمی رساند؛ چون با مبانی کسانی در تضاد است که از سر عناد یا تعصب، از ادله روشن بر اصل نص در مقام نخست، اعراض کردند و بدون توجه به آنها، مردودشان دانستند.

موضوع بحث ما، همچون نبوت و امامت است؛ بدین معنا که دلیل نبوت باید بی هیچ سخنی، بر تمام معترفان به وجود خدای متعال حجت باشد. اما دلیل امامت کافی است که تنها بر کسانی که به نبوت معترف اند، حجت باشد؛ اگرچه پیروان دیگر ادیان که به نبوت باور ندارند، به این دلیل قانع نشوند و آن را نپذیرند. بنابراین، بحث ما در دو مقام، سامان خواهد گرفت:

الف) روایات وارده دربارۀ امیرمؤمنان (ع) و اهل بیت (علیهم السلام) به طور عموم

اشاره

این روایات در مقابل ثبوت امامت به اختیار مردم و بیعت، یا به سلطۀ زورمندانه بر حکومت، امامت امیرمؤمنان (ع) و اهل بیت (علیهم السلام) را به طور عام اثبات می کند.

این روایات فراوان اند و از آغاز بعثت پیامبر (ص) تا آخرین روزهای حیات ایشان را دربرمی گیرد.