کاوشی در اصول عقاید صفحه 368

معاد، یعنی بازگشت و برانگیخته شدن انسان ها بعد از مرگ، تا پاداش اعمال نیک و کیفر بدکاریشان که در دنیا انجام داده اند، ببینند. این امر مبنای تمام ادیان آسمانی بوده است؛ چرا که آنچه مردم را به تسلیم در برابر دین و پایبندی به احکام آن وامی دارد، مبتنی بودن دین بر جزای اخروی است؛ یعنی پاداش یافتن در مقابل طاعت و عذاب کشیدن به کیفر معصیت.

ازاین رو تصدیق دین و اعتراف به آن همراه و مستلزم داشتن اعتقاد به روز قیامت و وجود ثواب و عقاب است. بدین ترتیب، قرار دادن معاد در زمرۀ «اصول دین» صحیح خواهد بود. علاوه بر این، آیات و روایات بسیار زیادی وجود دارد که بر حقانیت معاد تأکید و بسیاری از جزئیات آن را بیان می کند و البته بسیاری از نصوص، لزوم اعتقاد به معاد را به دست می دهد.

از آنجا که در فصول گذشته حقانیت قرآن مجید، صدق گفتار معصومان (علیهم السلام) و لزوم مراجعه به آنان در امور دینی را ثابت کرده ایم، ضرورت دارد که سخن ایشان در باب معاد نیز مورد قبول واقع شود و اعتقاد به این امر، لازم به شمار آید. در مورد آنچه گفته شد، یادآوری دو امر لازم است:

١. دنیا جایی نیست که مظلوم بتواند داد خود را از ظالم بستاند و عدالت را به طور کامل دربارۀ خویش اجرا شده ببیند و این امر فطرتاً ما را به این نتیجه می رساند که دادخواهی مظلوم از ظالم باید در دنیایی غیر از این دنیا، صورت گیرد.