کاوشی در اصول عقاید صفحه 38

وعده داده اند و خدا و رسولش راست گفته اند. و این امر، جز بر ایمان و تسلیمشان نیفزود.

نیز می فرماید:

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللهَ عَلی حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَهٌ انْقَلَبَ عَلی وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَهَ ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبِینُ (حج:١١)

بعضی از مردم خداوند را با زبان می پرستند [و ایمان قلبی شان بسیار ضعیف است]. همین که [دنیا به آنان رو کند و] خیری به آنها برسد، آسوده خاطر می شوند و اگر مصیبتی برای امتحان به آنان رسد، روی می گردانند. چنین کسانی هم دنیا را از دست داده اند و هم آخرت را و این همان خسران و زیان آشکار است.

پوشیده نیست که فهم ادله و فهمیدن آنها، غیر از سرسختی کردن و استبداد ورزیدن در پذیرفتن یا نپذیرفتن آنهاست که ما با آن مشکل داریم و مخالفان، در موارد بسیاری، از روی لجاجت، عناد، حقیقت گریزی و تحقیر کردن حق، از آن استفاده می کنند و با این کار، در مقابل خدایی قرار می گیرند که حقیقت را واجب ساخته و حجتِ خویش را بر آن تمام گردانیده و مسئولیت را در قبال آن بر عهده شان گذارده است.

گفتار سوم: عام بودن حجیت عقل

خدای متعال همان گونه که در تشخیص حق و اعتراف به آن، همچون تصدیق کسی که به خاطر راستگویی و امانت داری، لیاقت تصدیق یافته عقلِ انسان را ملاک قرار می دهد، به همان صورت، در روی گردانی از امری که بطلان آن با دلیل ثابت شده و در عدم اعتماد به کسی که بنابر شواهدی شایستگی تصدیق را ندارد، باز عقل را دستاویز می سازد و با آن بر آدمی احتجاج می کند. برای نمونه خداوند در دین خود مقرر فرموده که «دین» حقیقتی مقدس و واجب از سوی آفریدگار و تدبیرکنندۀ امور هستی باشد.