کاوشی در اصول عقاید صفحه 39

همچنین خداوند مقدر داشته کسی که مردم، دین را به واسطۀ او دریافت و تصدیقش می کنند، کامل ترین و متعالی ترین نمونه و الگو در امانت داری، صداقت و واقع گرایی باشد؛ زیرا امانتی که برای ارائه به مردم، نزد وی است، بسیار مهم و گران بهاست. این امر را عقل انسان به خودی خود درک می کند.

بنابراین بی معناست که انسان، به دینی گردن بنهد که خود می داند برخی تعالیم آن خرافه و غیرقابل پذیرش و برخی دیگر دربردارندۀ ظلم و ستم است که نمی تواند در برنامۀ زندگی به کار گیرد یا شاهد تناقضات در تعالیم و معتقدات این دین است.

در این صورت، سزاوار است که انسان با درک این ناهماهنگی ها، به دنبال دینی کامل تر، به جست وجو برخیزد؛ دینی که در تعالیمش هیچ گونه ناهماهنگی، تناقض و ناسازگاری نداشته باشد. همچنان که بی معناست کسی را که در امور دنیایی مورد تصدیق و اعتماد نیست، در امور دینی و اخروی تصدیق کنیم؛ زیرا چنین کسی یا فرصت طلب است، یا دروغگو یا متهم. در این صورت محقق باید به سنجش دیگر دعوت گرانی برآید که لیاقت تصدیق را دارند و سیره و رفتارشان، سبب آرامش و مصونیت است.

هر کاری جز آنچه گفته شد، بدین معناست که انسان در وظیفۀ خود، سستی و کوتاهی ورزیده و باید مسئولیت اشتباهِ خود و پیامدهای ناگوار ناشی از آن را متحمل شود.

اینها، حقایقی است که در مسیر شناخت دینِ حق و دست یافتن به آن، انسان را یاری داده و به او بهرۀ بسیاری خواهد رساند. شگفت تر اینکه اساس برخی از ادیان بر این است که از پیروان خود انتظار دارند آنها و آموزه های شان را چون اموری غیبی که از دسترس عقل بیرونند، پذیرفته و در آنها چون و چرا نکنند.

روشن است دینی که چنین اساسی برای خود قائل شود، برای انسان دارای عقل و شعور، پسندیده نیست که به این آیین گراییده و به آن مؤمن شود؛ مگر بعد از اقامۀ دلایل کافی و حجت های محکم بر صحت و درستی آن؛ به گونه ای که عقل سلیم چاره ای از تصدیق و اقرار به آن دین نداشته باشد و آن گاه آموزه های آن را، هر قدر