کاوشی در اصول عقاید صفحه 66

فصل دوم: نفی شریک از خدا

اشاره

یعنی آفریدگار هستی یکی است و شریکی ندارد.

گفتیم که یگانگی و یکتایی خدای متعال مقتضای فطرت است و دین اسلام نیز آن را پذیرفته و از اصول بنیادین خویش قرار داده است. پس دلایلی که اسلام را ثابت می کند، اثبات این حقیقت را نیز بر عهده دارد.

استدلال بر توحید خداوند، و نفی شریک از او

با وجود حکم فطرت به توحید، مطالبی که پیش تر دربارۀ واجب الوجود ازلی گفتیم و اینکه چنین وجودی باید بی نیاز از غیر خود باشد، خود دلیلی است بر یگانگی آن وجود.

توضیح مطلب اینکه اگر واجب الوجود متعدد باشد، همان گونه که همۀ آنها دارای جهت مشترکی هستند که اقتضای «وجوبِ وجود» آنها را دارد، هر یک از آنها ویژگی های منحصر به فردی دارند که آنها را از یکدیگر متمایز کرده و به عنوان حد و مرزهای وجودی، از یکدیگر جدای شان می سازد. این حد و مرزها، غیر از آن جهت مشترک، یعنی «وجوب وجود» اند و از آنجا که پدیده های محدود، به حدود خویش نیازمندند - چون قوام وجودی آنها به آن حدود است - پس هر یک از آن واجب الوجودها به حدودِ زائد بر جهتِ مشترکشان؛ یعنی وجوب وجود، احتیاج دارند