کاوشی در اصول عقاید صفحه 76

مذکور بدین معناست که کمال مطلقِ الهی و حکمت او اقتضا می کند که بر بندگان خود لطف نماید. پس لطف بر خداوند لازم است به مقتضای کمال و حکمتش، نه به وجوبی از سوی دیگران و بازخواست غیر. این مطلب با توجه به امور ذیل، روشن می گردد.

١. گفتیم که غرایز انسان، برخلاف غرایز محدود و مرزبندی شدۀ حیوانات، آزاد و بی مهار است و این سبب می شود که گاه آدمی در اثر پیروی بی چون و چرای این غرایز، به خود و جامعۀ اطرافش ضرر و زیان برساند؛ ضرری که گاه تا حدّ تباهی، بلکه ویران گری و نابودی می رسد و ارزش ها، اخلاقیات و فضائل را تهدید می کند و فرد و جامعه را به ورطۀ پستی ها، بی بند و باری ها و رذالت ها فرو می کشاند.

٢. انسان با داشتن نعمت عظیم عقل و توانایی تمییز حق از باطل می تواند بر خواهش های نفسانی خود غالب شود و به مراتب والای کمال دست یاید و در کرانه های پهناور خیر، صلاح، پاکی، عفت، ارزش و اخلاق به پرواز درآید و اوج بگیرد.

٣. انسان در تشخیصِ مصلحتِ خود، نادان و دارای نقص ذاتی است؛ چه رسد به اینکه بخواهد مصالح جامعه انسانی را یک به یک دانسته و امور آن را به کامل ترین صورت نظم و سامان بخشد. این مطلب بسیار روشن است و نیاز به دلیل ندارد. از سوی دیگر، با نگاه به قوانین و برنامه های وضع شده بشری، به خوبی معلوم می شود که این قوانین هرگز توان رفع مشکلات مردم و تنظیم امورشان را ندارد، بلکه در بیشتر موارد، ابزاری در دست قدرتمندان می شود تا به اسم قانون علیه ضعفا و مظلومان استفاده شود. ازاین رو، مشکلات اجتماع انسانی، در این خراب آباد دنیا روز به روز رو به افزایش بوده و متراکم تر شده است و چیزی نمانده تا با شدت و حدّت خود، جوامع را ویران و تباه کند.

با توجه به همۀ این امور، حکمت الهی و رحمت او در حق بندگان، اقتضا می کند که خداوند ایشان را به خیر و نیکی فرمان دهد و از شر و بدی باز دارد و اسباب صلاح و هدایت آنان را به راه مستقیم نشانشان دهد که تنها او به تمام امور آگاه است و به آنها