- پیش گفتار 3
- بخش اول کلیّات 6
- اشاره 6
- 1. تعریف حدّ 7
- معانی اصطلاحی 7
- معنای لغوی 7
- پیشینه تاریخی زنا 8
- 2. پیشینه تاریخی جرایم و مجازات های حدّی 8
- اشاره 8
- پیشینه تاریخی لواط 13
- پیشینه تاریخی مساحقه 15
- پیشینه تاریخی قذف 17
- پیشینه تاریخی دزدی 19
- پیشینه تاریخی شراب خواری 24
- پیشینه تاریخی محاربه 24
- اشاره 26
- بخش دوم بررسی ابعاد مختلف اجرای حدود 26
- 1. ویژگی های مجازات های حدی در اسلام 27
- اشاره 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با قصاص 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با تعزیرات 28
- اشاره 29
- 2. بررسی وجوب و عدم وجوب اجرای حدود در عصر غیبت 29
- قول به وجوب و دلایل آن 30
- قول به عدم جواز و دلایل آن 32
- بیان دو نکته لازم 35
- 3. لزوم احراز آگاهی و علم مجرم به احکام شرع 36
- 4. نفوذ حکم حاکم و ولی فقیه در اجرای حدود 38
- اشاره 41
- اشاره 41
- 5. شرایط اجرای حدود 41
- الف) کمیت اقرار 41
- راه های ثبوت جرایم حدی 41
- یک _ اقرار 41
- ب) کیفیت اقرار 42
- دو _ شهادت شهود 44
- ج) شرایط اقرار کننده 44
- الف) کمیت شهود 44
- ب) کیفیت شهادت شهود 45
- ج) شرایط شهود 46
- سه _ علم حاکم (قاضی) 47
- اشاره 50
- اشاره 50
- عوامل عمومی 50
- 6. عوامل سقوط حدود 50
- اشاره 50
- قاعده درء 50
- ب) معنای لغوی و اصطلاحی «شبهه» 51
- الف) مستندات روایی قاعده 51
- د) ملاک در عروض شبهه 52
- ج) معنای واژه «تدرء» 52
- ه) مصادیق شبهه و دایره شمول قاعده درء در مجازات های حدی 53
- اشاره 62
- الف) جهل حکمی 62
- جهل و نا آگاهی 62
- ب) جهل موضوعی 63
- اشاره 64
- توبه و نقش آن در سقوط مجازات های حدی 64
- الف) تعریف لغوی توبه 65
- ب) تعریف اصطلاحی توبه 65
- ج) چگونگی سقوط حدود به واسطه توبه 65
- 7. اجرای حدود بر بیماران، مجروحان و زنان باردار 69
- عدم اجرای حدود در سرزمین دشمن 70
- 8. جنبه های اخلاقی و روانی در اجرای حدود 70
- اشاره 70
- عدم اجرای حدود در گرما و سرمای شدید 73
- اجرای حدود به قصد قربت و عدم تعدی و تفریط در آن 73
- اشاره 74
- 9. عوامل تشدید کننده حدود 74
- تعدد و تکرار جرم 75
- تعدد و تکرار جرم زنا 76
- تعدد و تکرار در جرم قذف 77
- تعدد و تکرار در جرم شراب خواری 77
- تعدد و تکرار در جرم مساحقه 77
- تعدد و تکرار در جرم سرقت 78
- علّت تشدید حدود در نظام حقوقی اسلام در صورت تکرار جرم 78
- شرایط زندگی مجرم 79
- وقوع جرم در زمان ها و مکان های مقدس 80
- 10. عوامل تأخیر و تخفیف در اجرای حدود 81
- 11. آثار و اهداف اجرای حدود در اسلام 83
- اشاره 83
- خوار کردن بزهکار 84
- اجرای عدالت 86
- اصلاح بزهکار 89
- حفظ نظم و امنیت عمومی 93
- عبرت گیری و ارعاب عمومی و خصوصی 94
- تشفی خاطر بزه دیده 97
- تطهیر و رهایی بزهکار از کیفر اخروی 98
- حفظ نهاد خانواده، عفت عمومی و ارزش های اخلاقی 100
- حفظ عقل و جلوگیری از شیوع رفتارهای حیوانی در جامعه 101
- حفظ اموال و مالکیت 103
- افزایش رزق و روزی 104
- شیوع فساد در جامعه 105
- اشاره 105
- 12. آثار ترک اجرای حدود 105
- بدبختی، نابودی و هلاکت فرد و جامعه 107
- از میان رفتن قبح جرایم و گناه های حدی در جامعه 107
- عذاب اخروی 109
- 13. اجرای حدود بر کفّار 110
- 14. چگونگی اجرای حدود در صورت اجتماع چند حد بر یک شخص 111
- 15. بررسی حکم قطع دست با استفاده از عمل جراّحی یا بی حسّی اعضا 111
- 16. بررسی حکم پیوند دست سارق 112
- بررسی شبهه وارد به حد قتل و اعدام 114
- اشاره 114
- 17. بررسی شبهات وارد شده به مجازات های حدّی 114
- بررسی شبهه وارد به حد تازیانه (شلاّق) 115
- بیماری روانی؛ علت وقوع جرم 116
- بررسی شبهه خشونت در کیفرهای حدی 121
- تعارض مجازات های خشونت آمیز حدی با کرامت انسانی 135
- قراردادی بودن قانون و عدم راهیابی حقیقت و غیر حقیقت در آن 136
- نبودن مستند شرعی برای حکم سنگسار زناکار 137
- علت جاری نشدن حکم قذف در مورد همسران 139
- اجرای عدالت در سقوط مجازات به دلیل عفو و توبه 140
- اشاره 140
- 18. علنی یا مخفی بودن اجرای حدود 140
- اقوال موجود در مسئله 141
- بررسی اقوال و بیان قول مختار 142
- فلسفه وجوب حضور گروهی از مؤمنان هنگام اجرای حدود 144
- اجرای علنی حدود به تشخیص حاکم اسلامی و ولی فقیه 145
- اختیارات حاکم اسلامی و ولی فقیه در اجرای علنی یا غیر علنی حدود 147
- اشاره 151
- بخش سوم همراه با برنامه سازان 151
- نقش رسانه در اجرای حدود 152
- نقد و بررسی عملکرد رسانه 156
- معرفی مراکز 158
- پرسش های مردمی 158
- پرسش های کارشناسی 159
- کتاب نامه 160
- الف) کتاب ها 160
- ب) مقالات 164
حضرت شده اند، ولی برخی دیگر از علما این امر را از وظایف ویژه امام معصوم علیه السلام می دانند و وجوبی برای اجرای حدود در عصر غیبت قائل نیستند. با توجه به این که نگارنده قول نخست را به صواب نزدیک تر می بیند، این موضوع را در چند مبحث بررسی خواهیم کرد.
قول به وجوب و دلایل آن
قول به وجوب و دلایل آن
صاحب جواهر رحمه الله در رأس معتقدان به وجوب قرار دارد و بر این باور است که مشهور امامیه برآنند که اشخاص واجد شرایط عدالت و اجتهادِ سطح بالا، یعنی در حد داشتن توان استنباط فروع از منابع اولیه می توانند در زمان غیبت بر افراد مرتکب جرایم حدی، حدود شرعی را اجرا کنند.(1)
از فقهای نامدار معاصر که این قول را پذیرفته اند، حضرت امام خمینی رحمه الله است. ایشان در تحریر الوسیله در آخر بخش امر به معروف و نهی از منکر می فرماید:
مسئله 2. در عصر غیبت امام زمان (عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف) عج الله تعالی فرجه الشریف نایبان عام آن حضرت جانشین ایشانند. در امور سیاسی و هر آن چه اختصاص به امام علیه السلام دارد؛ مانند امور قضایی و اقتصادی و... مگر جهاد ابتدایی.(2)
آیت اللّه خوئی رحمه الله نیز در تکمله المنهاج قول به جواز اجرای حدود در زمان غیبت را اظهر می داند و می فرماید:
1- محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363، چاپ دوم، ج 21، ص 386.
2- سید روح اللّه موسوی الخمینی، تحریرالوسیله، قم، انتشارات وابسته به جامعه مدرسین قم، بی تا، ج1، ص 443.