- پیش گفتار 3
- بخش اول کلیّات 6
- اشاره 6
- معانی اصطلاحی 7
- 1. تعریف حدّ 7
- معنای لغوی 7
- پیشینه تاریخی زنا 8
- اشاره 8
- 2. پیشینه تاریخی جرایم و مجازات های حدّی 8
- پیشینه تاریخی لواط 13
- پیشینه تاریخی مساحقه 15
- پیشینه تاریخی قذف 17
- پیشینه تاریخی دزدی 19
- پیشینه تاریخی شراب خواری 24
- پیشینه تاریخی محاربه 24
- اشاره 26
- بخش دوم بررسی ابعاد مختلف اجرای حدود 26
- اشاره 27
- 1. ویژگی های مجازات های حدی در اسلام 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با قصاص 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با تعزیرات 28
- 2. بررسی وجوب و عدم وجوب اجرای حدود در عصر غیبت 29
- اشاره 29
- قول به وجوب و دلایل آن 30
- قول به عدم جواز و دلایل آن 32
- بیان دو نکته لازم 35
- 3. لزوم احراز آگاهی و علم مجرم به احکام شرع 36
- 4. نفوذ حکم حاکم و ولی فقیه در اجرای حدود 38
- 5. شرایط اجرای حدود 41
- راه های ثبوت جرایم حدی 41
- یک _ اقرار 41
- الف) کمیت اقرار 41
- اشاره 41
- اشاره 41
- ب) کیفیت اقرار 42
- ج) شرایط اقرار کننده 44
- دو _ شهادت شهود 44
- الف) کمیت شهود 44
- ب) کیفیت شهادت شهود 45
- ج) شرایط شهود 46
- سه _ علم حاکم (قاضی) 47
- اشاره 50
- اشاره 50
- اشاره 50
- 6. عوامل سقوط حدود 50
- قاعده درء 50
- عوامل عمومی 50
- الف) مستندات روایی قاعده 51
- ب) معنای لغوی و اصطلاحی «شبهه» 51
- ج) معنای واژه «تدرء» 52
- د) ملاک در عروض شبهه 52
- ه) مصادیق شبهه و دایره شمول قاعده درء در مجازات های حدی 53
- اشاره 62
- الف) جهل حکمی 62
- جهل و نا آگاهی 62
- ب) جهل موضوعی 63
- توبه و نقش آن در سقوط مجازات های حدی 64
- اشاره 64
- ب) تعریف اصطلاحی توبه 65
- ج) چگونگی سقوط حدود به واسطه توبه 65
- الف) تعریف لغوی توبه 65
- 7. اجرای حدود بر بیماران، مجروحان و زنان باردار 69
- 8. جنبه های اخلاقی و روانی در اجرای حدود 70
- اشاره 70
- عدم اجرای حدود در سرزمین دشمن 70
- اجرای حدود به قصد قربت و عدم تعدی و تفریط در آن 73
- عدم اجرای حدود در گرما و سرمای شدید 73
- 9. عوامل تشدید کننده حدود 74
- اشاره 74
- تعدد و تکرار جرم 75
- تعدد و تکرار جرم زنا 76
- تعدد و تکرار در جرم قذف 77
- تعدد و تکرار در جرم شراب خواری 77
- تعدد و تکرار در جرم مساحقه 77
- تعدد و تکرار در جرم سرقت 78
- علّت تشدید حدود در نظام حقوقی اسلام در صورت تکرار جرم 78
- شرایط زندگی مجرم 79
- وقوع جرم در زمان ها و مکان های مقدس 80
- 10. عوامل تأخیر و تخفیف در اجرای حدود 81
- 11. آثار و اهداف اجرای حدود در اسلام 83
- اشاره 83
- خوار کردن بزهکار 84
- اجرای عدالت 86
- اصلاح بزهکار 89
- حفظ نظم و امنیت عمومی 93
- عبرت گیری و ارعاب عمومی و خصوصی 94
- تشفی خاطر بزه دیده 97
- تطهیر و رهایی بزهکار از کیفر اخروی 98
- حفظ نهاد خانواده، عفت عمومی و ارزش های اخلاقی 100
- حفظ عقل و جلوگیری از شیوع رفتارهای حیوانی در جامعه 101
- حفظ اموال و مالکیت 103
- افزایش رزق و روزی 104
- شیوع فساد در جامعه 105
- 12. آثار ترک اجرای حدود 105
- اشاره 105
- بدبختی، نابودی و هلاکت فرد و جامعه 107
- از میان رفتن قبح جرایم و گناه های حدی در جامعه 107
- عذاب اخروی 109
- 13. اجرای حدود بر کفّار 110
- 15. بررسی حکم قطع دست با استفاده از عمل جراّحی یا بی حسّی اعضا 111
- 14. چگونگی اجرای حدود در صورت اجتماع چند حد بر یک شخص 111
- 16. بررسی حکم پیوند دست سارق 112
- بررسی شبهه وارد به حد قتل و اعدام 114
- 17. بررسی شبهات وارد شده به مجازات های حدّی 114
- اشاره 114
- بررسی شبهه وارد به حد تازیانه (شلاّق) 115
- بیماری روانی؛ علت وقوع جرم 116
- بررسی شبهه خشونت در کیفرهای حدی 121
- تعارض مجازات های خشونت آمیز حدی با کرامت انسانی 135
- قراردادی بودن قانون و عدم راهیابی حقیقت و غیر حقیقت در آن 136
- نبودن مستند شرعی برای حکم سنگسار زناکار 137
- علت جاری نشدن حکم قذف در مورد همسران 139
- اجرای عدالت در سقوط مجازات به دلیل عفو و توبه 140
- اشاره 140
- 18. علنی یا مخفی بودن اجرای حدود 140
- اقوال موجود در مسئله 141
- بررسی اقوال و بیان قول مختار 142
- فلسفه وجوب حضور گروهی از مؤمنان هنگام اجرای حدود 144
- اجرای علنی حدود به تشخیص حاکم اسلامی و ولی فقیه 145
- اختیارات حاکم اسلامی و ولی فقیه در اجرای علنی یا غیر علنی حدود 147
- اشاره 151
- بخش سوم همراه با برنامه سازان 151
- نقش رسانه در اجرای حدود 152
- نقد و بررسی عملکرد رسانه 156
- پرسش های مردمی 158
- معرفی مراکز 158
- پرسش های کارشناسی 159
- کتاب نامه 160
- الف) کتاب ها 160
- ب) مقالات 164
قول به عدم جواز و دلایل آن
قول به عدم جواز و دلایل آن
در رأس مخالفان اجرای حدود در زمان غیبت امام معصوم علیه السلام، به جز علمای گذشته، مانند ابن زهره و ابن ادریس حلی دو فقیه کبیر قرن هفتم و هشتم، محقق و علامه حلی قرار گرفته اند. محقق، صاحب شرایع چنین اظهار می کند:
... لا یَجوزُ لاَحَدٍ اِقامَهُ الحُدود اِلاّ الاِمام علیه السلام فی وجودِهِ اَوْ مَنْ نَصَبَه لاِقامَتِها(1)
اجرای حدود در زمان حضور و تنها از سوی امام معصوم علیه السلام یا منصوب از طرف او جایز است.
از میان فقیهان معاصر نیز فقیه نامدار شیعه حاج سید احمد خوانساری رحمه الله بر این باور است که اجرای حدود، ویژه امام معصوم علیه السلام است و در زمان غیبت جایز نیست. وی در باب امر به معروف و نهی از منکرِ کتاب جامع المدارک در مقام ارایه دلیل و پاسخ به ادله موافقان می گوید:
لازمه این دو دلیل(2) این است که اجرای حدود شرعی در تمام زمان ها و به طور مطلق واجب باشد؛ بدین معنا که اگر مقتضای حکمت تشریع حدود بر محور متخلفان دور بزند و اقامه کننده و مجری آن نقشی نداشته باشد، در صورت عدم دسترسی به مجتهد واجد شرایط، عدول از مؤمنین و سپس حتی مؤمنین و مسلمانان فاسق باید متصدی اجرای حدود شوند تا هیچ گاه این امر تعطیل نگردد، همانند حفظ اموال غائبین که در غیاب حاکم شرع بر عهده عدول مؤمنین و سپس افراد فاسق است. و بدون تردید موافقین، این امر را نمی پذیرند و ملتزم به این نتیجه نمی شوند؛ چه این که آنان به طور قطع معتقدند در زمان حضور امام معصوم علیه السلام تنها نوّاب آن حضرت و یا منصوبین از سوی او و در زمان غیبت تنها مجتهدین عادل جامع شرایط اجازه اجرای حدود را
1- جواهر الکلام، ج 21، ص 386.
2- دو دلیلی که از سوی طرف داران وجوب مطرح شد.