- پیش گفتار 3
- اشاره 6
- بخش اول کلیّات 6
- 1. تعریف حدّ 7
- معانی اصطلاحی 7
- معنای لغوی 7
- 2. پیشینه تاریخی جرایم و مجازات های حدّی 8
- اشاره 8
- پیشینه تاریخی زنا 8
- پیشینه تاریخی لواط 13
- پیشینه تاریخی مساحقه 15
- پیشینه تاریخی قذف 17
- پیشینه تاریخی دزدی 19
- پیشینه تاریخی محاربه 24
- پیشینه تاریخی شراب خواری 24
- اشاره 26
- بخش دوم بررسی ابعاد مختلف اجرای حدود 26
- 1. ویژگی های مجازات های حدی در اسلام 27
- اشاره 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با قصاص 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با تعزیرات 28
- 2. بررسی وجوب و عدم وجوب اجرای حدود در عصر غیبت 29
- اشاره 29
- قول به وجوب و دلایل آن 30
- قول به عدم جواز و دلایل آن 32
- بیان دو نکته لازم 35
- 3. لزوم احراز آگاهی و علم مجرم به احکام شرع 36
- 4. نفوذ حکم حاکم و ولی فقیه در اجرای حدود 38
- اشاره 41
- راه های ثبوت جرایم حدی 41
- یک _ اقرار 41
- اشاره 41
- الف) کمیت اقرار 41
- 5. شرایط اجرای حدود 41
- ب) کیفیت اقرار 42
- ج) شرایط اقرار کننده 44
- دو _ شهادت شهود 44
- الف) کمیت شهود 44
- ب) کیفیت شهادت شهود 45
- ج) شرایط شهود 46
- سه _ علم حاکم (قاضی) 47
- عوامل عمومی 50
- اشاره 50
- اشاره 50
- اشاره 50
- قاعده درء 50
- 6. عوامل سقوط حدود 50
- الف) مستندات روایی قاعده 51
- ب) معنای لغوی و اصطلاحی «شبهه» 51
- ج) معنای واژه «تدرء» 52
- د) ملاک در عروض شبهه 52
- ه) مصادیق شبهه و دایره شمول قاعده درء در مجازات های حدی 53
- جهل و نا آگاهی 62
- الف) جهل حکمی 62
- اشاره 62
- ب) جهل موضوعی 63
- توبه و نقش آن در سقوط مجازات های حدی 64
- اشاره 64
- الف) تعریف لغوی توبه 65
- ج) چگونگی سقوط حدود به واسطه توبه 65
- ب) تعریف اصطلاحی توبه 65
- 7. اجرای حدود بر بیماران، مجروحان و زنان باردار 69
- عدم اجرای حدود در سرزمین دشمن 70
- اشاره 70
- 8. جنبه های اخلاقی و روانی در اجرای حدود 70
- عدم اجرای حدود در گرما و سرمای شدید 73
- اجرای حدود به قصد قربت و عدم تعدی و تفریط در آن 73
- 9. عوامل تشدید کننده حدود 74
- اشاره 74
- تعدد و تکرار جرم 75
- تعدد و تکرار جرم زنا 76
- تعدد و تکرار در جرم مساحقه 77
- تعدد و تکرار در جرم شراب خواری 77
- تعدد و تکرار در جرم قذف 77
- علّت تشدید حدود در نظام حقوقی اسلام در صورت تکرار جرم 78
- تعدد و تکرار در جرم سرقت 78
- شرایط زندگی مجرم 79
- وقوع جرم در زمان ها و مکان های مقدس 80
- 10. عوامل تأخیر و تخفیف در اجرای حدود 81
- اشاره 83
- 11. آثار و اهداف اجرای حدود در اسلام 83
- خوار کردن بزهکار 84
- اجرای عدالت 86
- اصلاح بزهکار 89
- حفظ نظم و امنیت عمومی 93
- عبرت گیری و ارعاب عمومی و خصوصی 94
- تشفی خاطر بزه دیده 97
- تطهیر و رهایی بزهکار از کیفر اخروی 98
- حفظ نهاد خانواده، عفت عمومی و ارزش های اخلاقی 100
- حفظ عقل و جلوگیری از شیوع رفتارهای حیوانی در جامعه 101
- حفظ اموال و مالکیت 103
- افزایش رزق و روزی 104
- 12. آثار ترک اجرای حدود 105
- اشاره 105
- شیوع فساد در جامعه 105
- بدبختی، نابودی و هلاکت فرد و جامعه 107
- از میان رفتن قبح جرایم و گناه های حدی در جامعه 107
- عذاب اخروی 109
- 13. اجرای حدود بر کفّار 110
- 14. چگونگی اجرای حدود در صورت اجتماع چند حد بر یک شخص 111
- 15. بررسی حکم قطع دست با استفاده از عمل جراّحی یا بی حسّی اعضا 111
- 16. بررسی حکم پیوند دست سارق 112
- 17. بررسی شبهات وارد شده به مجازات های حدّی 114
- اشاره 114
- بررسی شبهه وارد به حد قتل و اعدام 114
- بررسی شبهه وارد به حد تازیانه (شلاّق) 115
- بیماری روانی؛ علت وقوع جرم 116
- بررسی شبهه خشونت در کیفرهای حدی 121
- تعارض مجازات های خشونت آمیز حدی با کرامت انسانی 135
- قراردادی بودن قانون و عدم راهیابی حقیقت و غیر حقیقت در آن 136
- نبودن مستند شرعی برای حکم سنگسار زناکار 137
- علت جاری نشدن حکم قذف در مورد همسران 139
- 18. علنی یا مخفی بودن اجرای حدود 140
- اشاره 140
- اجرای عدالت در سقوط مجازات به دلیل عفو و توبه 140
- اقوال موجود در مسئله 141
- بررسی اقوال و بیان قول مختار 142
- فلسفه وجوب حضور گروهی از مؤمنان هنگام اجرای حدود 144
- اجرای علنی حدود به تشخیص حاکم اسلامی و ولی فقیه 145
- اختیارات حاکم اسلامی و ولی فقیه در اجرای علنی یا غیر علنی حدود 147
- بخش سوم همراه با برنامه سازان 151
- اشاره 151
- نقش رسانه در اجرای حدود 152
- نقد و بررسی عملکرد رسانه 156
- پرسش های مردمی 158
- معرفی مراکز 158
- پرسش های کارشناسی 159
- الف) کتاب ها 160
- کتاب نامه 160
- ب) مقالات 164
ندارد.(1)
جهل و نا آگاهی
اشاره
جهل و نا آگاهی
در نظام حقوق جزای اسلام، یکی از مهم ترین عوامل سقوط حدود الهی، جهل و ناآگاهی است. البته جهل، خود به «جهل حکمی» و «جهل موضوعی» تقسیم می شود که در این جا بدان خواهیم پرداخت.
الف) جهل حکمی
الف) جهل حکمی
«جهل حکمی» به معنای ناآگاهی از غیر قانونی و نامشروع و حرام بودن عمل است. از این رو، جهل حکمی در جرایم حدی موجب از بین رفتن مسئولیت کیفری و منتفی شدن اجرای حد می شود؛ زیرا وجود آن، قصد مجرمانه ای را که مورد توجه شرع مقدس است منتفی می کند.(2)
ازاین رو، در باب حد زنا در کلمات فقها چنین آمده:
«مسئله 4 _ یُشْتَرَط فی ثبوتِ الحَدَّ عَلی کُلًّ مِنَ الزّانی و الزّانِیه... العلمُ بِالتحّریم حالَ وُقُوعِ الفِعلِ مِنه فلاحَدَّ عَلی الْجاهِلِ بِالتَّحریم.(3)
اجرای حد زنا بر هر یک از مرد و زن زناکار، مشروط به علم و آگاهی آن ها در حال وقوع جرم به حرام بودن این عمل است. بنابراین، برجاهل به حرمت، حدّی جاری نمی شود.
مشابه همین مطلب در باب حد شرب مسکر نیز بیان شده است.(4) بنابراین، روشن می شود که همه انواع جهل حکمی موجب سقوط حدود نیست، بلکه
1- زمینه حقوق جزای عمومی، ص 356.
2- بایسته های حقوق جزای عمومی، ص 263.
3- تحریرالوسیله، ج 2، ص 411؛ نیز نک: جواهرالکلام، ج 41، ص 261 و ماده 64 قانون مجازات اسلامی.
4- تحریرالوسیله، ج 2، ص 430؛ ماده 166 قانون مجازات اسلامی.