- پیش گفتار 3
- اشاره 6
- بخش اول کلیّات 6
- 1. تعریف حدّ 7
- معانی اصطلاحی 7
- معنای لغوی 7
- 2. پیشینه تاریخی جرایم و مجازات های حدّی 8
- اشاره 8
- پیشینه تاریخی زنا 8
- پیشینه تاریخی لواط 13
- پیشینه تاریخی مساحقه 15
- پیشینه تاریخی قذف 17
- پیشینه تاریخی دزدی 19
- پیشینه تاریخی شراب خواری 24
- پیشینه تاریخی محاربه 24
- بخش دوم بررسی ابعاد مختلف اجرای حدود 26
- اشاره 26
- اشاره 27
- 1. ویژگی های مجازات های حدی در اسلام 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با قصاص 27
- ویژگی های مجازات های حدی در مقایسه با تعزیرات 28
- 2. بررسی وجوب و عدم وجوب اجرای حدود در عصر غیبت 29
- اشاره 29
- قول به وجوب و دلایل آن 30
- قول به عدم جواز و دلایل آن 32
- بیان دو نکته لازم 35
- 3. لزوم احراز آگاهی و علم مجرم به احکام شرع 36
- 4. نفوذ حکم حاکم و ولی فقیه در اجرای حدود 38
- یک _ اقرار 41
- اشاره 41
- راه های ثبوت جرایم حدی 41
- الف) کمیت اقرار 41
- 5. شرایط اجرای حدود 41
- اشاره 41
- ب) کیفیت اقرار 42
- ج) شرایط اقرار کننده 44
- دو _ شهادت شهود 44
- الف) کمیت شهود 44
- ب) کیفیت شهادت شهود 45
- ج) شرایط شهود 46
- سه _ علم حاکم (قاضی) 47
- اشاره 50
- اشاره 50
- 6. عوامل سقوط حدود 50
- قاعده درء 50
- اشاره 50
- عوامل عمومی 50
- ب) معنای لغوی و اصطلاحی «شبهه» 51
- الف) مستندات روایی قاعده 51
- د) ملاک در عروض شبهه 52
- ج) معنای واژه «تدرء» 52
- ه) مصادیق شبهه و دایره شمول قاعده درء در مجازات های حدی 53
- اشاره 62
- الف) جهل حکمی 62
- جهل و نا آگاهی 62
- ب) جهل موضوعی 63
- اشاره 64
- توبه و نقش آن در سقوط مجازات های حدی 64
- الف) تعریف لغوی توبه 65
- ب) تعریف اصطلاحی توبه 65
- ج) چگونگی سقوط حدود به واسطه توبه 65
- 7. اجرای حدود بر بیماران، مجروحان و زنان باردار 69
- اشاره 70
- عدم اجرای حدود در سرزمین دشمن 70
- 8. جنبه های اخلاقی و روانی در اجرای حدود 70
- اجرای حدود به قصد قربت و عدم تعدی و تفریط در آن 73
- عدم اجرای حدود در گرما و سرمای شدید 73
- اشاره 74
- 9. عوامل تشدید کننده حدود 74
- تعدد و تکرار جرم 75
- تعدد و تکرار جرم زنا 76
- تعدد و تکرار در جرم قذف 77
- تعدد و تکرار در جرم مساحقه 77
- تعدد و تکرار در جرم شراب خواری 77
- علّت تشدید حدود در نظام حقوقی اسلام در صورت تکرار جرم 78
- تعدد و تکرار در جرم سرقت 78
- شرایط زندگی مجرم 79
- وقوع جرم در زمان ها و مکان های مقدس 80
- 10. عوامل تأخیر و تخفیف در اجرای حدود 81
- 11. آثار و اهداف اجرای حدود در اسلام 83
- اشاره 83
- خوار کردن بزهکار 84
- اجرای عدالت 86
- اصلاح بزهکار 89
- حفظ نظم و امنیت عمومی 93
- عبرت گیری و ارعاب عمومی و خصوصی 94
- تشفی خاطر بزه دیده 97
- تطهیر و رهایی بزهکار از کیفر اخروی 98
- حفظ نهاد خانواده، عفت عمومی و ارزش های اخلاقی 100
- حفظ عقل و جلوگیری از شیوع رفتارهای حیوانی در جامعه 101
- حفظ اموال و مالکیت 103
- افزایش رزق و روزی 104
- 12. آثار ترک اجرای حدود 105
- اشاره 105
- شیوع فساد در جامعه 105
- از میان رفتن قبح جرایم و گناه های حدی در جامعه 107
- بدبختی، نابودی و هلاکت فرد و جامعه 107
- عذاب اخروی 109
- 13. اجرای حدود بر کفّار 110
- 15. بررسی حکم قطع دست با استفاده از عمل جراّحی یا بی حسّی اعضا 111
- 14. چگونگی اجرای حدود در صورت اجتماع چند حد بر یک شخص 111
- 16. بررسی حکم پیوند دست سارق 112
- 17. بررسی شبهات وارد شده به مجازات های حدّی 114
- بررسی شبهه وارد به حد قتل و اعدام 114
- اشاره 114
- بررسی شبهه وارد به حد تازیانه (شلاّق) 115
- بیماری روانی؛ علت وقوع جرم 116
- بررسی شبهه خشونت در کیفرهای حدی 121
- تعارض مجازات های خشونت آمیز حدی با کرامت انسانی 135
- قراردادی بودن قانون و عدم راهیابی حقیقت و غیر حقیقت در آن 136
- نبودن مستند شرعی برای حکم سنگسار زناکار 137
- علت جاری نشدن حکم قذف در مورد همسران 139
- 18. علنی یا مخفی بودن اجرای حدود 140
- اجرای عدالت در سقوط مجازات به دلیل عفو و توبه 140
- اشاره 140
- اقوال موجود در مسئله 141
- بررسی اقوال و بیان قول مختار 142
- فلسفه وجوب حضور گروهی از مؤمنان هنگام اجرای حدود 144
- اجرای علنی حدود به تشخیص حاکم اسلامی و ولی فقیه 145
- اختیارات حاکم اسلامی و ولی فقیه در اجرای علنی یا غیر علنی حدود 147
- اشاره 151
- بخش سوم همراه با برنامه سازان 151
- نقش رسانه در اجرای حدود 152
- نقد و بررسی عملکرد رسانه 156
- معرفی مراکز 158
- پرسش های مردمی 158
- پرسش های کارشناسی 159
- کتاب نامه 160
- الف) کتاب ها 160
- ب) مقالات 164
حرمت دزدی و جرم بودن آن علم دارد، ولی نمی داند که مال مورد نظر، مال غیر است و به خیال این که مال خود اوست، آن را برمی دارد.
به هر حال، جهل موضوعی نیز بر اساس فقه(1) و قانون(2) یکی دیگر از عوامل سقوط حدود به شمار می آید؛ زیرا در همه این موارد، عنصر روانی جرم متزلزل است.(3)
در پایان باید گفت که جهل حکمی و موضوعی چنان اهمیتی در سقوط حدود دارد که حتی اگر مرد یا زنی که با هم نزدیکی کرده اند ادعای اشتباه و نا آگاهی کنند(4) و یا کسی که شراب خورده، مدعی جهل به حکم یا موضوع شود،(5) در صورتی که احتمال صدق مدعی داده شود، این ادعای بدون شاهد و سوگند پذیرفته و حد، ساقط می شود.
توبه و نقش آن در سقوط مجازات های حدی
اشاره
توبه و نقش آن در سقوط مجازات های حدی
یکی از مباحث مهم در معارف اسلامی، بحث توبه است که قدمتی هم پایه آفرینش انسان دارد. از دیدگاه قرآن، توبه جایگاه ویژه ای دارد و در آیات متعددی بدان اشاره شده است؛ به گونه ای که «توبه» و مشتقات آن 92 بار و واژه «استغفار» و مشتقات آن 45 مرتبه ذکر شده است. در آیات متعدد دیگری نیز
1- تحریرالوسیله، ج 2، صص 411 و 430 و 435.
2- مواد 64 و 166 و بند 5 ماده 198 قانون مجازات اسلامی.
3- حسین میرمحمدصادقی، جرایم علیه اموال و مالکیت، تهران، نشر میزان، 1380، چاپ هشتم، ص 227.
4- تحریرالوسیله، ج 2، ص 412؛ ماده 66 قانون مجازات اسلامی.
5- تحریرالوسیله، ج 2، ص 430؛ قانون مجازات اسلامی، ماده 166.