اجرای حدود در اسلام صفحه 65

بدون ذکر این واژه ها به این مسئله اشاره شده است.(1) محدثان و راویان در کتاب های روایی، عرفا، عالمان علم اخلاق، متکلمان، شاعران و ادیبان هر یک در کتاب های خویش بابی را به نام «توبه» گشوده اند و آن را شرح و تفصیل داده اند. در این میان، فقها و حقوق دانان از منظری دیگر به توبه نگریسته اند و با الهام از آیات و روایات، آثار حقوقی آن را بررسی کرده اند. توبه از دیدگاه حقوق جزای اسلامی، یکی از عوامل سقوط مجازات های حدی به شمار می آید که ما در این قسمت به اختصار آن را بررسی می کنیم.

الف) تعریف لغوی توبه

الف) تعریف لغوی توبه

«توبه» از ماده «تَوْبَه» به معنای «رجع» و بازگشت است.(2)

ب) تعریف اصطلاحی توبه

ب) تعریف اصطلاحی توبه

با توجه به آیات و روایات درباره توبه می توان گفت:

توبه عبارت از یک ندامت و پشیمانی است که اعتراف و اعتذار را در پی دارد و مانع از بازگشت به اعمال مجرمانه و گناه می شود. بنابراین، سه عنصر «ندامت و پشیمانی»، «اعتراف و اعتذار» و «عدم عود به گناه» در مفهوم توبه نهفته است.(3)

ج) چگونگی سقوط حدود به واسطه توبه

ج) چگونگی سقوط حدود به واسطه توبه

از آن جا که نظام حقوق کیفری اسلام همواره در پی گشودن راه هایی برای معاف شدن مجرمان از تحّمل حدود است و یکی از مهم ترین اهداف مجازات های اسلامی _ چنان که به تفصیل بیان خواهد شد _ اصلاح مجرمان

1- سید علی حسینی، «توبه و جایگاه بلند آن در عرفان»، مجله معرفت، ش 6، ص 23.
2- مقاییس اللغه، ج 1، ص 557.
3- سید روح اللّه الموسوی الخمینی، چهل حدیث، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1373، چاپ پنجم، ص 275.