اجرای حدود در اسلام صفحه 66

است و می کوشد از اجرای مجازات مجرمان که بدون اجرای مجازات متنبّه شده اند جلوگیری کند، توبه را به صورت یک تأسیس حقوقی در سقوط حدود الهی ایجاد کرده است. قرآن کریم به عفو مرتکبان اعمال منافی عفّت، در صورت توبه، سفارش کرده است و می فرماید:

«... فَاِنْ تابا وَ اَصْلَحا فَاعْرِضُوا عَنْهُما....؛ اگر آن دو _ مجرم _ توبه کنند و عمل صالح انجام دهند، از آن ها درگذرید.» (نساء: 16)

و در سوره مائده پس از ذکر مجازات دزدی می فرماید:

فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ اَصْلَحَ فاِنَّ اللّه َ یَتُوبُ عَلَیْه اِنَّ اللّه َ غَفُورٌ رَحیمْ. (مائده: 39).

امّا آن کس که پس از ستم کردن توبه کند و عمل صالح انجام دهد، خداوند توبه او را می پذیرد. و از این مجازات معاف می شود؛ زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است.

همین طور در آیه 34 همین سوره پس از ذکر مجازات محاربه، اشخاصی را که پیش از دستگیر شدن توبه می کنند، از مجازات معاف دانسته است:

اِلاّ الَّذینَ تابُوا مِنْ قَبْلِ أنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِم فاعْلَمُوا اَنَّ اللّه َ غفورٌ رحیمٌ.

در روایت مرسل ابن ابی عمیر نیز که روایتی معروف است _ و عمل فقها بر اساس آن، ارسال و ضعف آن را جبران کرده است _ از امام معصوم علیه السلام پرسیده اند که آیا حد بر کسی که مرتکب دزدی یا شرب خمر یا زنا شده، در حالی که کسی از اعمال وی آگاه نشده و او نیز توبه کرده است اجرا می شود یا خیر؟ حضرت فرمود:

اِذا اَصْلَحَ وَ عَرِفَ مِنه اَمْرٌ جَمیلٌ لَمْ یَقُمْ عَلَیْه الحَدّ.(1)