موضوع شناسی فقه صفحه 32

البته ، در مباحث بعد خواهد آمد که صرف اعلام نظر کارشناسی از ناحیه کارشناسی نمی تواند راه گشای حل مسائل تخصصی باشد . ( موضوع شناسی در فقه ، گفتگو با مرحوم محمد هادی معرفت ، ص 335 )

5 - کیفیت تبیین موضوع از طرف کارشناس :

اولاً : فقیه باید یک اطلاعات حداقلی از موضوعات خارجی داشته باشد تا بتواند تشخیص دهد که تبیین فلان موضوع باید به عهده کارشناس گذاشته شود یا نه ؟

فی المثل باید بداند که تلسکوپ چیست تا بتوان بحث رویت هلال را با وی در میان گذاشت .

و هکذا نسبت به معانی مختلفه ای از قبیل اقتصاد کلان و غیر کلان ، سرمایه گذاری و ... .

ثانیاً : متخصص یا کارشناس چند منظوره کار می کند به این معنا که :

1- در مواردی باید که چیستی و ماهیت موضوع را برای فقیه روشن سازد ، مثل موضوع شبیه سازی .

2- در مواردی هم باید که مصداق موضوع تعیین شده را به فقیه نشان بدهد ، مثل وجود فلس بر بدن فلان ماهی ....

6 - کیفیت برخورد فقیه با رای و نظر کارشناس :

1- برخی گفته اند اگر موضوعی بایدی باد ، با اعلام رای کارشناس و نبود معارض در این رای ، فقیه باید از آن متابعت کرده و بر اساس آن حکم خود را صادر کند .

2- برخی بر آنند که دایره اختیار فقیه وسیع تر بوده و تصمیم گیرنده نهایی خود فقیه است چرا ؟

زیرا : از یک طرف رای و نظر کارشناس در نزد او حاضر است از طرف دیگر ادله در اختیار او هست مضافاً بر اینکه مذاق شارع را دریافته است و لذا لازم نیست که بر طبق رای کارشناس اظهار نظر کند و لذا می تواند که رای خود را در قالب احتیاط ابراز کند .

این مطلب از لسان برخی دیگر در قالب یک مثال به صورت ذیل است :

کارشناس چیستی موضوع را برای فقیه بیان کرده و فی المثل به وی می گوید : فلان معامله و قرارداد چنین و چنان بوده و ماهیت و چیستی آن به این شکل است .