موضوع شناسی فقه صفحه 34

2- برخی هم به صراحت آن را آهن دانسته اند و در نتیجه جواز آن را اینگونه اعلام کرده اند : بله ، استیل جزء آهن است و مانعی از ذبح با آن نیست و هکذا . ( مرحوم خویی (ره) ، منیه المسائل ، ص 176 )

3- توجه دادن فقیه به اسباب تبدل موضوع :

از آنجا که موضوع شامل امور عینی و غیر عینی می شود طبیعی است که تبدل موضوع هم در هر دو امر رخ می دهد و لذا لازم است به برخی از اسباب تبدل موضوع در هر دو قسمی که در فقه مطرح شده است اشاره کنیم:

اسباب تبدل در امور عینی ( خارجی )

اشاره

*استحاله * انقلاب *انتقال * امتزاج * استهلاک * تجزیه * ترکیب

* استحاله :

از این مبدل در ابوابی از قبیل نجاست و آنچه سجود بر آن صحیح است بحث می شود . مباحث ذیل در این مبدل مورد بحث واقع می شود : تعریف استحاله ، ضوابط استحاله ، دلیل مطهریت استحاله ، اقسام استحاله .

* انقلاب :

این مبدل در باب استحاله جای می گیرد و پاک کننده مستقلی نیست . مباحث ذیل در این مبدل مورد بحث واقع می شود : تفاوت انقلاب با استحاله ، اختصاص یا عدم اختصاص انقلاب به خمر .

* انتقال :

در اینکه این مبدل یک مطهر مستقل است یا که از اقسام استحاله است بین فقها اختلاف نظر وجود دارد :

- مرحوم میرزای قمی انتقال را از استحاله جدا می داند و صرفاً عدم صدق اسم را موجب طهارت می شمرد بدون اینکه استحاله ای رخ بدهد .ایشان می گوید : به نظر می رسد انتقال خون ( انسان ) به بدن پشه یا کنه و امثال آن ، صرفا به خاطر عدم صدق اسم است چرا ؟ زیرا در عرف ( خون انسان پس از انتقال دیگر ) خون پشه و کنه است ، نه خون انسان و خون آنچه خون جهنده ندارد پاک است . بنابراین طهارت در این حال ، فقط به جهت تغییر حکم در شرع به سبب تغییر اسم است ، یعنی که شارع بر تفاوت حکم به سبب تفاوت دو اسم تصریح کرده است و این غیر از تغییرحکم به مجرد استحاله است . ( میرزای قمی ، غنائم الایام ، ج 1 ، ص 492 )

- مرحوم نراقی انتقال را مثل انقلاب از اقسام استحاله ( تغیر عرفی اسم ) دانسته است .