موضوع شناسی فقه صفحه 36

مسائل مستحدثه :

با توجه به هدف از بحث لازم است که مقداری از بحث را به مسائل مستحدثه اختصاص بدهیم :

مسأله و یا پدیده ای مستحدث و یا نوظهور است که :

1- موضوعش جدید باشد .

2- در کتاب و سنت ، نص خاصی در رابطه ی با آن موضوع وجود نداشته باشد .

3- در منابعی که کاشف از سنت هستند ، مثل اجماع و سیره قطعیه ، به عنوان یک امر خاص نیز وجود ندارد .

علل ایجادی مسائل مستحدثه از نگاه اندیشمندان معاصر :

1 - جدید بودن موضوعات در ابعاد مختلف زندگی بشر در رابطه ی با احکام .

اشاره

برخی از موضوعات رایج و مورد ابتلاء و استعمال و هکذا برخی از قیود و شرایط جدید موضوعات مطرح در عصر تشریح و صدور روایات ، یا وجود خارجی نداشته و یا به دلیل عدم ابتلاء شناخته شده نبوده است ، و لذا صدور حکم شرعی این موضوعات بدون ظهور آنها و شناخت عینی شان ، غیر قابل توجیه و غیر قابل فهم بوده است .

طرق نو پدید بودن موضوعات و قیود مذکور :

الف ) جدید و نوظهور بودن ماهیت موضوعات

برخی از موضوعات و یا متعلقاتی که در مدار تکالیف دینی در عصر حاضر پدیدار گشته ، نه سابقه ی وجودی داشته

و نه در عرف پیشینه ی آشنایی داشته اند ، از جمله مسأله سلولهای بنیادی ، موجودات آزمایشگاهی ، مقررات دریایی و فضایی ، مالکیت فضایی کشورها ، سموم مختلفه و مواد شیمیایی و هکذا امثالهم ...