موضوع شناسی فقه صفحه 44

نمونه هایی ازتغییر حکم با توجه تغییر فوائد و یا منافع :

1- خرید و فروش خون :

در گذشته با توجه به اینکه خون را بعضاً در درون روده احشام ریخته و آن را کباب می کردند و می خوردند و یا به طور دیگری از آن استفاده می کردند که موجب امراض و بیماریهای مختلفی می شد ، شارع خوردن آن را حرام و به دنبال آن معامله اش را نیز حرام نمود .

لکن در روزگار امروز با وجود اینکه ماهیت خون با ماهیت روزگار گذشته اش یکی بوده و تغییر نکرده به دلیل استفاده صحیح از آن و عدم آلوده سازی اش به این معنا که آن را در بسته های بهداشتی و محیط های مناسب قرار داده و دارای منافع عقلائی از جمله نجات بیماران استفاده می شود ، دیگر در تحت معاملات حرام قرار نمی گیرد و معامله ی آن مثل دیگر موضوعات مباح می باشد.

2- خرید و فروش مردار :

اشاره

در گذشته های دور بیشترین مصرف افراد از مردار و خوردن آنها بود و لذا خوردن و به تبع معامله ی آن با توجه به ضررهای بسیار و مفاسدی که به بار می آورد حرام شد .

لکن در عصر حاضر سفره ی مردار خوری جمع شده است ولی مردار حیوانات را با دستگاههای مدرن خشک و سپس به پودر تبدیل کرده و به مصرف دام و طیور می رسانند و لذا دیگر جایی برای حرمت معامله بر آن باقی نمانده است

الحاصل : با توجه به دفع مفاسد در استفاده و ایجاد منافع عقلایی دیگر محرمات و نجاسات نیز اگر عند العرف منافع حلال ، غالب و قابل قبول داشته باشند و دیگر استفاده حرام آن مورد نظر نباشد ، حلالند .منتهی این حلال بودن از باب تغییر حکم و یا تغییر حرام های شرعی نیست بلکه عنوان مردار ، عنوان خون و ... به اموری اشاره داشته است که منفعت عقلائی حلال ، نداشته اند . اما در این روزگار الفاظ مورد بحث دیگر اشاره به آن کلی بلامنفعت ، ندارد و لذا دیگر دلیلی بر حرمت معامله ی بر آن وجود ندارد