علل الشرایع صفحه 20

باب هفتم علت آنکه پیغمبران و ائمه (ع) افضلند از تمام ملائکه

1- حدیث کرد ما را ... از حضرت رضا از آباء کرامش از حضرت امیر- المؤمنین علیه السّلام از رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله که میفرمود: خلق نفرموده خداوند کسیرا افضل و گرامی تر از من، علی علیه السّلام عرضکرد: یا رسول اللَّه شما افضل هستید یا جبرئیل.

فرمود: یا علی پروردگار فضیلت داده انبیاء و مرسلین خود را بر ملائکه مقربین، و فضیلت داده مرا بر تمامی ایشان و فضیلت بعد از من برای تو و سپس برای أئمه بعد از تو است، و ملائکه خادم ما و خادم دوستان ما هستند.

یا علی ملائکه حمله عرش و ملائکه اطراف آن حمد و ستایش مینمایند خداوند را و طلب مغفرت میکنند برای کسانی که ایمان آورده اند (و بیاورند) بولایت ما (که ما را ولی و حجت خدا میدانند).

یا علی: اگر ما نبودیم خدای تعالی خلق نمیفرمود آدم و حوا (و أولاد آنها) و بهشت و جهنم و آسمان و زمین را (با آنچه که در آنها است) و چگونه ما افضل نباشیم از ملائکه و حال آنکه سبقت و پیشی گرفتیم بر ملائکه در خداشناسی و تسبیح و تهلیل و تقدیس خداوند.

و علت سبقت ما این شد که: اولین چیزی که خدا خلق کرد ارواح ما بود «1»

ما خلق اللَّه نور وجود مقدس حضرت نبوی و أئمه علیهم السّلام است و افضلیت آن حضرت بر تمام پیغمبران با دلایل عقلی و نقلی ثابت گردیده و بر محقق و متتبع مخفی نیست، و در بعضی از اخبار است که

اول ما خلق اللَّه لوح

و در بعضی قلم و در بعضی عرش و در بعضی روح رسول خدا و در بعضی نور و در بعضی عقل و در بعضی هوا و در بعضی آب و در بعضی مشیت، و آنچه که بخاطر من میرسد اینست که مجموع این روایات را می شود چنین توجیه کرد که: هر یک از اینها نسبت بچیز دیگر

اول ما خلق اللَّه

هستند، مثلا نسبت بکلیه عوالم وجود از اول تا آخر نور وجود مقدس رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم است در حالی که انوار ائمه توأم با نور آن حضرت بوده، و نسبت بآن کسانی که وحی بایشان می شود از قبیل ملائکه و بعضی از مخلوقات دیگر مانند زنبور عسل و غیره لوحست، و نسبت بکسانی که از طرف خداوند وحی را میرسانند از قبیل جبرئیل و ملائکه دیگر قلم است، و نسبت بعالم علوی عرش، و نسبت بعالم سفلی و عناصر آب و تأیید میکند این مطلب را روایت ششم باب 77 همین کتاب و نسبت بمجردات و روحانیین عقل چنان که بیاید در حدیث 10 باب 96، و نسبت بأجسام لطیفه که حاجب نباشند هوا، و نسبت بکلیه افعال الهی پس از خلقت نور وجود مقدس خاتم الأنبیاء مشیت، و حضرت صادق علیه السّلام فرموده:

خلق اللَّه المشیه بنفسها ثم خلق الاشیاء بالمشیه

، خداوند مشیت را خلق

فرمود و تمامی اشیاء را بمشیت آفرید