علل الشرایع صفحه 214

2- حدیث کرد برای من پدرم از ... از حضرت رضا علیه السّلام که میفرمود:

دوست (و دلیل و راهنما و خیرخواه) هر کسی عقل اوست، و بزرگترین دشمن هر انسانی جهل و نادانی اوست «1»

باب هشتاد و نهم علت آنکه کف دست مو ندارد

1- حدیث کرد ما را ... از هشام بن الحکم که گفت پرسیدم از حضرت

صادق علیه السّلام که: علت چیست کف دست مو ندارد و در پشت دست مو روئیده می شود، فرمود: برای دو علت یکی آنکه چون کف دست بهمه چیز کشیده می شود مو نمیروید مانند زمینی که روی آن بسیار راه روند که محصول و گیاهی در آن نمیروید، و دیگر آنکه چون کف دست برای فهمیدن نرمی و زبریست و (بلطف خداوند) مو در آن روئیده نشده تا انسان بتواند با کمال خوبی زبری و نرمی أشیاء را درک نماید، زیرا (یکی از اسباب) بقای خلق وابسته بهمین است.

العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان

و در مقابل بواسطه جهلست که انسانی راه طغیان و گمراهی را می پیماید و در وادی هلاکت و نادانی دچار و گرفتار می شود، و هم بسبب جهلست که مردم پیروی شیطان مینمایند و غضب خدا را کسب میکنند.

پس بسیار مناسب و بمورد است که حضرت رضا علیه السّلام بعقل تعبیر بصدیق و

بجهل اطلاق دشمن فرموده.

و در (26- 1) کافی از حضرت صادق علیه السّلام نقل مینماید که حضرت رسول صلی اللَّه علیه و آله بعلی علیه السّلام میفرمود یا علی فقری سخت تر و بدتر از جهل نیست و ثروتی پر منفعت تر از عقل نیست.