علل الشرایع صفحه 259

باب صد و پنجم علت آنکه نبی اکرم (ص) را امی نامیدند

1- حدیث کرد مرا پدرم از ... از جعفر بن محمّد که گفت پرسیدم از حضرت امام محمّد تقی علیه السّلام که: چرا نبی اکرم را امّی میگفتند؟

فرمود: مردم چه میگویند در این موضوع؟ عرضکردم که مردم گمان میکنند که چون آن حضرت نمیتوانست بنویسد و بخواند حضرتش را امی گفتند! فرمود: دروغ میگویند، لعنت خدا بر آنها باد، چگونه چنین چیزی می شود که پیغمبر نمیتوانست بخواند و بنویسد! (و هر که چنین معتقد باشد بر خلاف قول خدا معتقد شده) با اینکه خداوند در کتاب محکم خود قرآن مجید میفرماید:

هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ، او است خدائی که میان عرب امّی (که خواندن و نوشتن را نمیدانستند) پیغمبری بزرگوار از جنس همان مردم مبعوث برسالت فرمود تا برایشان

آیات وحی خدا را تلاوت کند و ایشان را از جهل و صفات ناپسند و اخلاق زشت پاک سازد و شریعت و کتاب آسمانی و حکمت الهی بآنها بیاموزد.

پس وقتی که خدا بفرماید: پیغمبر تلاوت آیات مینمود و مردم را تعلیم کتاب میکرد، آیا چنین پیغمبری نمیتوانست بخواند و بنویسد؟! بخدا قسم رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم بهفتاد و سه زبان میخواند و مینوشت، و علت آنکه آن حضرت را امّی گفتند برای این بود که از اهل مکه بود و مکه را ام القری میگویند چنان که خدای تعالی میفرماید: وَ لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُری وَ مَنْ حَوْلَها (ام القری یعنی مادر شهرها، و ام با یاء نسبت امّی می شود یعنی کسی که از اهل مکه است).

2- حدیث کردند ما را ... از مردی که گفت عرضکردم بحضرت باقر علیه السّلام که (بعضی از) مردم گمان میکنند که رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله نمیتوانست بخواند و بنویسد فرمود دروغ میگویند خدا آنها را لعنت کند (و از رحمتش دور بگرداند)