لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 112

فرزندان آن حضرت پر شد با آن که بی نهایت از ایشان شهید کردند و اثری از بنی امیه و بنی عبّاس و بنی ابی جهل و بنی ابی یوسف و بنی مروان نمانده. ملک آن حضرت مشرق و مغرب را احاطه نمود و علماء امت آن حضرت از ائمه معصومین و اولاد و اتباع ایشان بی نهایت شده اخباری که از مغیباتی که در قرآنست از آن چه عقول خلایق به آن می رسد بسیار است و آن چه ائمه معصومین از قرآن به وقوع آن خبر دادند و واقع شد و خواه شد بی شمار از آن جمله حکایت فتح مکه و سایر فتوح که سوره فتح مشتملست بر آن، و غلبه روم که در سوره روم است، و کشف اسرار منافقان که در بسیاری از سوره ها است، و اخبار

از آن که دین آن حضرت بر همه ادیان غالب خواهد شد و سایر خبرهایی که در این مقام گنجایش آن ندارد، و إن شاء اللَّه در تفسیر قرآن بیان خواهد شد و بسیاری را مفسران ذکر کرده اند.

پنجم: اشتمال قرآنست بر علوم اولین و آخرین

و با آن که زیاده از صد هزار تفسیر نوشته اند و هر کدام بقدر قابلیت خود از آن حقایق یافته اند صد هزار یک آن را نیافته اند و آن چه بر این حقیر واقع شد این بود که در اوایل طلب علوم مشغول کتب تفسیر بودم و مجمع البیان و کشاف و تفسیر قاضی با بسیاری از تفاسیر در نظر بود و مطالعه می کردم با ریاضات شاقه و می خواستم که از حقایق قرانی بهره بیابم در آن اثنای شبی سنه دست داد حضرت سیّد المرسلین را در واقعه دیدم که نشسته است تنها و بنده در خدمت اویم بخاطر رسید که خوب تفکّر نما در کمالات آن حضرت هر چند ملاحظه بیشتر می نمودم انوار آن حضرت در ترقی بود به مرتبه که عالم را فرو گرفت و من از دهشت آن واقعه بیدار شدم بخاطر رسید که چون در اخبار وارد شده است که

«کان خلقه القرآن»

باید تفکر در معانی قرآن کنم، شروع نمودم در تدبر آیه که به آن رسیده بودم شروع شد در کشف حقایق آن آیه و هر چند تفکر