لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 202

است از عمّار که او سؤال نمود از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه که اگر قی به جامه رسد و نشویند چونست. حضرت فرمودند که باکی نیست. و ظاهر می شود که اگر قی دیگران باشد هم قصوری ندارد.

و لیکن شیخ به سندی دیگر موثق از عمار روایت کرده است که از حضرت صلوات اللَّه علیه سؤال نمود که هر

گاه شخصی در جامه خودش قی کند آیا جایز است که نشوید آن را و نماز کند در آن؟ حضرت فرمودند که باکی نیست. و ممکن است که عمار دو مرتبه سؤال کرده باشد یک بار مطلق و یک بار مقید.

و لیکن مشهور حمل مطلق است بر مقید، و استدلال نمی توان کردن بر جواز نماز در قی دیگران. با آن که خواهد آمد حدیث زراره که ظاهرش اینست که در فضله حیوان غیر ماکول اللحم نماز نمی توان کرد، و در آنجا مفصل بیان خواهد شد إن شاء اللَّه تعالی.

و علی ای حال دلالت می کند بر طهارت قی چنانکه اکثر علمای ما بر آنند، و بعضی قایل شده اند به نجاست قی، و دلیلی ظاهر نیست با آن که اصل در اشیاء طهارت است. و این خبر مؤید است با عمل اکثر بر آن، اما فرموده حضرت که باکی نیست اشعاری به کراهت دارد قطع نظر از آن که نظافت جامه مطلوبست شرعا، چنانکه خواهد آمد إن شاء اللَّه.

[سؤر حلال گوشت پاک است ]

(و قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم کلّ شی ء یجترّ فسؤره حلال و لعابه حلال) یعنی هر حیوانی که نشخوار کند و برگرداند آن چه را خورده است، «و آن حیوانات مأکول اللحمند» پس باز مانده او حلال است، و آب دهانش اگر داخل آب شده باشد حلال است. و این خبر را شیخ بسند موثق از عبد اللَّه بن الحسن المثنی و او از پدرش حسن مثنی از حضرت امام حسن از رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله روایت کرده است.

و شکی نیست در منطوق حدیث، اما مفهوم حدیث دلالت می کند که

لوامع

صاحبقرانی، ج 1، ص: 218

هر حیوانی که نشخوار نکند سؤرش حلال نیست، و لعابش حلال نیست، و باین مفهوم عمل کرده اند بعضی از علما، و این قول ضعیف است زیرا که دلالت مفهوم ضعیف است خصوصا مفهوم صفت، سیما با معارضه احادیث صحیحه که دلالت می کند بر طهارت سؤر حیوانی که حلال گوشت نباشد، با آن که مفهوم حدیث آنست که سؤر غیر مأکول اللحم حلال نیست، و هر چه مکروهست حلال نیست زیرا که حلال و مباح آنست که مساوی الطرفین باشد و مکروه ترکش راجحست.

(و اتی اهل البادیه رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله فقالوا یا رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله انّ حیاضنا هذه تردها السّباع و الکلاب و البهائم فقال لهم صلی اللَّه علیه و آله لها ما اخذت افواهها و لکم سایر ذلک) شیخ طوسی روایت نموده است این خبر را بسند قوی از حضرت امام محمد باقر صلوات اللَّه علیه که حضرت رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله در سفر بر سر آبی رسیدند، پس اهل بادیه به خدمت آن حضرت آمدند و گفتند یا رسول اللَّه به درستی که این حوضهای ما درندگان و سگان و شتر و گاو و گوسفند آب آن را می آشامند چون است؟ پس حضرت فرمودند که آن چه آنها می خورند از ایشان است، و باقی از شما، یعنی پاکست.

و ظاهر آنست که حوضهای ایشان حوضهای بزرگ بوده است، و چندین کر آب داشته است، چنانکه الحال نیز هست حوضهای عظیم که بر سر یکی از آن حوضها که مشهور است به برکه عمرو عبد ود فرود آمدیم، و دو روز در

آنجا بودیم، و قافله زیاده از بیست هزار نفس بودند، بعد از برخواستن تخمینا یک شبر کم شده بود. پس از این حدیث استدلال نمی توان کرد بر طهارت قلیل به این که حضرت نپرسید که کر هست یا نه، زیرا که ظاهر حدیث آنست که آن حوضها مشاهد بود، و اقل مرتبه محتملست که کر بوده باشد، قطع نظر از آن که