لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 243

بلفظ تطهیر واقع شده است اگر نجس نمی شد نزح مقرر نمی ساخت و جوابش آنست که ممکنست که مراد

از تطهیر تنظیف و پاکیزگی باشد تا جمع میان اخبار شده باشد با آن که اختلاف عظیمی که در نزح وارد شده است قرینه استحباب است که حضرات ائمه معصومین نظر بحال سایلان می کرده اند هر یک که استکراه ایشان بیشتر بوده است بیشتر می فرموده اند و هر که کمتر بوده است کمتر.

و جمعی که قایل به تفصیل شده اند دو حدیث موافق ایشان است هر دو بد نیست که یکی موثق عمار است و یکی قوی کالصحیح حسن بن صالح است و این دو خبر را نیز حمل بر استحباب می توان کرد که اگر کر باشد استحباب اجتناب کمتر است و اگر کمتر از کر باشد بیشتر و قولی که نجس نمی شود و نزح واجبست تعبدا نیز جمعی است میان اخبار طهارت و اوامر به نزح و احوط آنست که مقدّرات را بکشند و تا نکشند استعمال آن نکنند و اگر عمل به طهارت کنند و نکشند ظاهرا معاقب نبوده باشند و اللَّه تعالی یعلم.

[اگر موشی در چاهی افتد و بمیرد و از هم نپاشد]

(فان وقع فیها فأره و لم تتفسّخ ینزخ منها دلو واحد و ان انفسخت فسبع دلاء) پس اگر موشی در چاهی افتد و بمیرد و از هم نپاشد یک دلو می کشند و اگر از هم به پاشد هفت دلو می کشند.

بدان که چون صدوق عمل بحدیث عمار نموده است فأره را از بابت صعوه یک دلو قایل شده است. و اما اخبار صحیحه بسیار بر سه دلو واقع شده است و هفت دلو، و در حدیثی ضعیف واقع شده است که اگر از هم به پاشد هفت دلو بکشند. اکثر علماء باین عنوان قایل شده اند که اگر از هم نپاشد سه دلو، و

اگر از هم به پاشد هفت دلو و احادیث صحیحه در خصوص فأره واقع شده است که سبب نجاست چاه نمی شود.

و در بعضی اخبار معتبره وارد شده است که چهل دلو بکشند و در بعضی اخبار تمام آب را بکشند و آنها محمولست بر آن که موشی بسیار در چاه افتاده