لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 244

جلد اول 1

مقدمه 1

[تشکر از بانی نشر] 1

شرح واقعه مشرف شدن 1

ترجمه مختصری از شرح حال مؤلف و مقام والای أو 1

اشاره 10

فائده أولی در فضیلت علم و علماست 10

[مقدمه ] 10

فائده دویّم در وجوب طلب علم است 16

فائده سیّم در علومی است که تعلم آن لازم است یا مستحسن 19

فائده چهارم در بیان علوم اهل بیت حضرت سید المرسلین صلوات اللَّه علیهم 28

فائده پنجم وجوب رجوع است در همه علوم به ائمه معصومین صلوات اللَّه علیهم 38

فائده ششم در اوصاف علمای دینی است که از ایشان اخذ علم توان نمود 40

فائده هفتم در بیان اختلاف أخبار و جمع میان اینهاست: 51

فائده هشتم در اجازه است 59

فائده نهم در تعلیم و تعلم و آداب آن و ثواب آنست. 70

فائده دهم در مذمت اجتهاد و آراء باطله است: 80

دویم خبر محفوف به قرینه است 91

فائده یازدهم در اصطلاحات حدیث است 91

اوّل خبر متواتر 91

اشاره 91

سیم خبر واحد است، 92

و ایضا خبر واحد منقسم می شود به اقسام بسیار نزد عامه، 93

پنجم ضعیف است: 95

اول صحیح: 95

چهارم خبریست: که یک ممدوح داشته باشد یا بیشتر و یک موثق بد مذهب 95

دویم خبر حسن است: 95

اشاره 95

اما موافق اصطلاح متأخرین از زمان علامه، 95

سیم موثق: 95

فائده دوازدهم بدان که علم بهترین عبادات است: 99

اشاره 99

چهارم: اخبار از مغیبات آینده اش 111

دویم: قوانین 111

اول: فصاحت الفاظش 111

سیم: اخبار از مغیباتش از اخبار انبیا و سلف، 111

وجوه اعجاز قرآن بسیار است: 111

پنجم: اشتمال قرآنست بر علوم اولین و آخرین 112

ششم: اشتمال قرآنست بر شریعت مقدسه 113

هفتم: خواص سور و آیات قرانی است 113

هشتم: آن که هر چند بیشتر خوانند رغبت به آن بیشتر می شود 113

[توضیح معنای بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم ] 116

در شروع بشرح کتاب من لا یحضره الفقیه 116

[مقدمه المؤلف ] 116

[خطبه المؤلف ] 129

[باب المیاه: و طهرها و نجاستها] 183

[آیات مربوط به آب ] 183

اشاره 183

[آب پاک و پاک کننده است ] 185

[استعمال آب مشکوک اشکالی ندارد] 189

[بیان مقدار کر] 190

[طهارت با آب گلاب ] 194

[وضو ساختن به آبی که به آتش گرم شده باشد اشکالی ندارد] 196

[میته و خون و بول و عذره و خمر آب را نجس می کند] 196

[قی ء طاهر است ] 201

[سؤر حلال گوشت پاک است ] 202

[اگر سگی در آب افتد، یا از آب بخورد] 204

[اگر وزغ در ظرفی افتد یا داخل شود و بیرون آید آن آب را باید ریخت.] 204

[آبی که گربه از آن خورده باشد] 206

[آبی که خود به خود گندیده باشد] 206

[وضو ساختن از سؤر یهودی و نصرانی و ولد الزنا] 207

[آبی که در آن اسب، و استر، و الاغ، بول می کنند و سگان از آن می خورند، و جنب در آنجا غسل می کند] 210

[طهارت از بول در بنی اسرائیل ] 211

[پوست خوکی که او را دلو کنند و آب بکشند] 213

[وضو ساختن از بازمانده جنب و حائض ] 214

[وضو یا غسل از آبی که متغیر باشد به نجاست ] 214

[اگر شخصی داخل حمام شود و ظرفی نداشته باشد که از آنجا آب بردارد] 215

[وضو ساختن از بازمانده آب وضوی جماعت مسلمانان ] 217

[اگر مسلمانی در حمام با ذمی مجتمع شوند اول مسلمان غسل بکند] 219

[جایز نیست وضو و غسل کردن به غساله حمام ] 219

[آبی که در حمام جمع می شود از آب غسل مردم اگر به جامه رسد] 220

[آبی که که شخصی به آن آب وضو ساخته باشد] 221

[وضو ساختن از آبی که از اعضای وضو ریخته باشد] 221

[آبی که مرغ خانگی از آن خورده باشد آیا نجس است چون عذره می خورد] 224

[سؤر حیوان حلال گوشت ] 224

[اگر شخصی خون از بینی او بیاید پس بتکاند آن را پس آن خون قطره ها خرد شود و به ظرف برسد] 225

[وضو با آبی که از آن خورده باشد باز یا چرخ یا شاهین ] 225

[ماکیان و مرغ پرنده و امثال اینها هر گاه بر عذره راه روند و پای اینها نجس شود] 226

[اگر در مشک بزرگ آب موشی بیفتد] 226

[اگر موشی یا غیر آن از حیوانات در چاه آبی بیفتد و بمیرند و از آن آب خمیر کنند] 228

[اگر موشی در خم روغن یا عسل یا آرد بافتد] 229

[اگر موشی داخل خمی از روغن شود و موش را درآورند پیش از آن که بمیرد] 230

[وضو ساختن از حوضهائی که در آنجا بول می کنند] 231

[موش و سگ هر گاه از نانی بخورند یا بو کنند] 231

[وضو ساختن از نبیذ] 232

[اگر شخصی غسل کند از گودی که آب در آنجا باشد و کم از کر باشد] 232

[جایز نیست وضو ساختن به شیر] 232

[آب استنجاء] 234

[اگر حیوان مرده در آب روان باشد] 236

[آب ایستاده که مردار در آنجا باشد] 237

[باکی نیست که جنب دست در اندرون خم کند و بدست آب از آنجا بردارد] 238

[کسی که جنب شود در سفری و یافت نشود مگر برف ] 238

[ترشح آب غسل جنب ] 238

[انسان ] 239

[مرد و زن از یک ظرف غسل کنند] 239

[منزوحات بئر] 239

[اگر موشی در چاهی افتد و بمیرد و از هم نپاشد] 243

[اگر الاغی در چاه افتد و بمیرد] 244

[اگر سگی در چاه افتد و بمیرد] 244

[اگر گربه در چاه افتد] 245

[اگر مرغ خانگی یا خروس یا کبوتر در چاه بمیرد] 245

[اگر چند قطره خون در چاه ریزد] 246

[اگر شتر یا گاو نری در چاه بمیرد] 246

[اگر کودکی که غذای او بر شیرش غالب باشد بول کند در چاه ] 247

[مردی که بالغ باشد در چاه بول کند] 247

[اگر در چاه افتد زنبیلی از فضله آدمی ] 248

[در حریم چاه ] 249

[هر گاه عذره آدمی در چاه افتد] 249

[هر گاه چیزی در چاه افتد و بوی آب را متغیر سازد] 252

[وضو با آب گرم ] 254

[اگر قطره خمر یا نبیذ از شرابهای دیگر در خمیری افتد] 255

[وضوی با آب نجس ] 255

[غسل جنابت در باران ] 256

[وضو با سؤر موش ] 257

[اگر وزغ در چاه افتد از آن سه دلو آب می کشند] 258

[اگر گوسفندی یا چیزی که در جثه مثل گوسفند باشد در چاه بمیرد] 262

[حکم وقوع سرگین در چاه ] 262

[چاهی که داخل می شود در آن چاه آب راه و در آن آب هست بول و عذره آدمی و بولهای حیوانات ] 263

[جایز نیست که شخصی بول کند در آب ایستاده ] 265

[حضرت رسول از همه کس احترازش از بول بیشتر بود] 266

[بول کردن در آب ایستاده سبب فراموشی است ] 266

اشاره 266

باب ارتیاد المکان للحدث و السّنّه فی دخوله و الاداب فیه إلی الخروج منه 266

[دعای هنگام وضو] 267

[و هرگز کسی مدفوع پیامبر را ندید] 270

[آداب تخلی ] 271

[مواضع کراهه تخلی ] 278

[اکرام کردن نان ] 281

[نهی فرمودند که شخصی بول کند در هوا از پشت بام یا جای بلندی ] 283

[استنجا به دست راست کردن از جفاست ] 284

[غسل در میان آن خانه که در آنجا بول می کنند] 284

[هر گاه شخصی خواهد که استنجا کند چگونه بنشیند] 286

[هر گاه شخصی بول کند دست راست خود را به ذکرش نرساند] 287

[بسیار نشستن و مکث کردن در ادب خانه سبب بواسیر است ] 287

[ذکر هنگام تخلی ] 288

[ذکر اللَّه حسن علی کل حال ] 290

[جایز نیست کسی داخل خلا شدن با انگشتری که بر آن اسم خدای تعالی باشد] 296

[هر گاه انگشتری داشته باشد که نگینش از سنگ ریزه چاه زمزم باشد در حال استنجا از دست بیرون آورد] 297

[چون فارغ شود و قضای حاجت او بشود بگوید که شکر مر خداوند را] 298

[استنجای غایط آنست که سه سنگ پاک بمالند] 299

[جایز نیست استنجا به سرگین و استخوان کردن ] 299

[اولین استنجاء به آب ] 300

[مقدار استنجاء] 302

[کسی که نماز کند و بعد از نماز به خاطرش رسد که استنجا بول نکرده بود] 308

[کسی که فراموش کند استنجای غایط را تا نماز کند] 309

[استنجاء غایط به سنگ و کهنه و کلوخ ] 310

[مکروه است حرف زدن در حالت بول و غایط] 311

[مبالغه در شستن مطلوب است ] 312

[جایز نیست قضای حاجت در سایه ای که قافله در آنجا منزل می کند] 313

[کسی که بول او منقطع نشود] 315

[کسی که بول کرده باشد و غایط نکرده باشد استنجای غایط بر او واجب نیست ] 316

[کسی که وضو بسازد و بعد از آن بادی از او بیرون آید] 317

[حضرت را صلوات اللَّه علیه که از خواب بیدار می شدند پس وضو می گرفتند] 317

اشاره 318

[نماز سه جزو دارد] 318

باب اقسام الصلاه 318

باب وقت وجوب الطهور 318

[آیات ] 318

باب فرایض الصلاه 324

[روایات ] 324

باب افتتاح الصلاه و تحریمها و تحلیلها 324

[واجبات نماز هفت است ] 324

[غسل یک صاع آب و از جهت وضو یک مد آب می باید] 325

اشاره 325

باب مقدار الماء للوضوء و الغسل 325

[رسول خدا با زوجه خود با پنج مد آب که در یک ظرف بود غسل کردند] 331

[ناچار است در وضو از سه کف آب ] 332

اشاره 333

باب صفه وضوء رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله: 333

[نحوه وضوی پیامبر از زبان امام باقر ع ] 335

[مسح بر نعلین عربی ] 346

[وضوی حضرت رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله یک بار یک بار بود] 347

[احادیث دو مرتبه ] 351

[تجدید وضو] 359

باب صفه وضوء امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه: 361

اشاره 361

[وضوی امیر المؤمنین از زبان امام صادق ع ] 361

[امیر المؤمنین در وضو از کسی کمک نمی گرفت ] 375

[حضرت امیر المؤمنین وقتی که می خواستند که وضو بسازند این دعا می خواندند] 377

[امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه مسح کشیدند بر نعلین عربی ] 377

باب حد الوضوء و ترتیبه و ثوابه: 378

اشاره 378

[بیان حد اعضای وضو] 378

[بیان ترتیب اعضاء وضو] 389

[جایز نیست مسح کشیدن بر عمامه و کلاه ] 398

[هر گاه زن وضو سازد مقنعه خود را بردارد] 405

[ثواب الوضوء] 408

[باکی نیست که شخصی به یک وضو نمازهای شب و روز را به جا آورد] 411

[ثواب وضو] 412

باب السواک: 415

اشاره 415

[تأکید بر مسواک ] 415

[رعایت حق زنان ] 416

[مسواک و حجامت و خلال ] 417

[در مسواک کردن دوازده فاید اخروی و دنیوی هست ] 430

باب عله الوضوء: 431

باب حکم جفاف بعض الوضوء قبل تمامه 438

باب فی من ترک الوضوء او بعضه او شک فیه 443

[نماز بدون وضو حرام است ] 443

اشاره 443

[هشت کسند که نماز ایشان مقبول الهی نیست ] 444

[کسی که بی وضو نماز کرده باشد از روی فراموشی ] 446

[شخصی که در حال وضو می ماند جزوی از روی او که آب به آن نرسیده باشد] 454

[هر گاه فراموش کنی مسح سر را] 455

[کسی که بعد از وضو شک در اعضاء وضو کند] 457

[کسی که یقین در وضو و حدث داشته باشد و نداند که کدام یک پیشتر است ] 458

اشاره 464

باب ما ینقض الوضوء 464

[ناقض وضو آن چیزی است که از دو طرف زیر بیرون آید] 464

[کسی که ناخنهای خود و شارب موی سر و ریش بگیرد اینها وضو را نمی شکند] 469

[شخصی که بخواب رود نشسته آیا بر او وضو واجبست ] 471

[خواندن شعر وضو را نمی شکند] 471

[بوسیدن، و دست به بدن زن مالیدن و در دست مالیدن به فرج ایشان وضو نیست ] 472

[در باره سلس البول ] 473

[حکم رطوبت مشتبه ] 474

[مذی سبب وضو نیست و جامه را نجس نمی کند] 477

باب ما ینجس الثوب و الجسد 477

اشاره 477

[آبهائی که از انسان خارج می شود] 478

[لباس نجس انسان را جنب نمی کند] 479

[حکم عرق جنب از حرام ] 481

[حکم عرق زن حائض ] 481

[شخصی که محتلم شود و جامه اش نجس شود و جامه دیگر نداشته باشد] 482

[جامه که نجس شده باشد به بول اگر آن را در آب روان بشویند یک مرتبه آن را می شویند] 482

[حکم پاک کردن فرش و امثال آن ] 485

[حکم آب استنجا] 486

[شک و وسواس در خروج بول ] 486

[زنی که یک لباس بیشتر ندارد] 486

[حکم بول چهارپایان و دیگر حیوانات حلال گوشت ] 487

[حکم آثار نجاست پس از شستن ] 491

[خون کمتر از درهم ] 492

[حکم شک در نجاست ] 495

[حکم خون غیر جهنده ] 496

[نجاست آن چه نماز در آن تمام نیست ] 497

[حکم نجاست غیر مسری ] 497

[نماز کردن در جامه که شراب به آن ریخته باشد] 499

[نماز کردن در خانه ای که شراب باشد] 501

[کسی که بول کند و اندکی از بول برانش بچکد و فراموش کند و نماز کند] 501

[خون قروح و جروح ] 502

[نجاست غیر مسری ] 502

[غسل جنابت فی نفسه واجب است ] 504

باب العله التی من اجلها وجب الغسل من الجنابه و لم یجب من البول و الغائط 504

[به چه جهت امر به غسل جنابت شده، و از جهت غایط و بول نه ] 507

[اغسال مستحب ] 510

باب الاغسال 510

[غسل جنابت و حیض در کیفیت مساویند] 515

[در روایتی واقع شده است که هر جا وزغی را بکشد غسل بر او لازم است ] 517

[وارد شده است که هر که بقصد دیدن مصلوب برود و او را ببیند غسل بر او واجبست ] 519

[غسل جمعه و جنابت و استحاضه ] 519

[غسل نفاس واجب است ] 521

[بقیه غسلهای واجب و مستحب ] 521

[غسل توبه ] 528

[تنها وجوب غسل جنابت از قرآن استفاده می شود] 535

[غسل جنابت از وضو کافی است ] 535

[آداب غسل جنابت ] 536

باب صفه غسل الجنابه 536

[اکل جنب در حال جنابت سبب فقر است ] 540

[خواب در حال جنابت ] 541

[وجوب غسل به دخول حشفه ] 542

[شخصی که بی لنگ غسل کند و کسی او را نبیند] 542

[رطوبت مشتبه بعد از غسل ] 545

[احتلام زن در خواب ] 549

[هر گاه جنبی سر به آب فرو برد یک مرتبه ] 550

[کسی که در روزی یا شبی چند مرتبه جنب شود کافی است او را یک غسل مگر آن که غسل بکند] 551

[جنب همه قرآن را بخواند بغیر از چهار سوره عزیمه ] 551

[کسی که جنب باشد یا بی وضو باشد پس مس قرآن نکند] 552

[جایز نیست حایض و جنب را که داخل مسجد شوند مگر بعنوان گذشتن ] 556

[هر گاه زنی خواهد که غسل جنابت کند حائض شود] 558

[باکی نیست که جنب خضاب کند و رنگ به بندند] 559

[باکی نیست که جنب در مسجد خواب کند یا بگذرد] 560

[جنب می تواند در اول شب بخواب رود تا آخر شب ] 561

[کسی که جنب شود در زمینی که نیابد در آن زمین مگر آب بسته ] 562

[باکی نیست که در غسل موالات نباشد] 564

[اگر حدثی صادر بعد از آن که سر را شسته باشی پیش از آن که بدنت را بشویی پس اعاده کن غسل را] 565

[رعایت ترتیب در غسل ] 566

باب غسل الحیض و النفاس 568

[اولین خونی که بر زمین ریخت ] 568

[حیض در لغت و اصطلاح ] 568

[حیض در اول خلقت ] 569

[زنان بهشت حیض نمی شوند] 571

[کمترین زمان حیض سه روز است ] 571

[حضرت فاطمه صلوات اللَّه علیها مثل شما زنان نیست که او خون حیض و نفاس ببیند] 571

[محرمات بر حائض ] 572

[اگر خون از ده روز درگذرد] 573

[اقل ایام طهر ده روز است ] 574

[و حایض غسل می کند به نه رطل ] 575

[هر گاه زن در ایام عادت حیض خون زرد ببیند] 576

[جایز نیست حایض را که حنا بر دست و پا گذارد] 578

[فرزند در شکم مادر روزی او چه چیز است؟] 578

[زن آبستن هر گاه خون ببیند] 580

[بر حایض واجب است که قضای روزه بکند] 581

[جایز نیست که جنب و حایض نزد تلقین احتضار میت حاضر شوند] 584

[هر گاه زنی سال او پنجاه شود بعد از آن حیض نمی بیند] 585

[زنی اول مرتبه خون ببیند و عادتی او را حاصل نشده باشد] 586

[قرئ که حق سبحانه و تعالی فرموده است سه طهر است ] 588

[هر گاه پاک شود از خون حیض در وقت نمازی و تأخیر کند غسل را تا وقت نماز دیگر] 589

[زنی که پاک شود از حیض در وقت عصر واجب نیست که نماز ظهر را بکند] 589

[اگر زنی دو رکعت نماز ظهر بگذارد و خون حیض بیاید] 590

[هر گاه زنی در نماز باشد و گمان کند که حایض شده است ] 591

[اگر چند ماه خون نبیند] 592

[اگر خون یک ماه بند آید] 592

[بر حایض واجب نیست که بعد از حیض بشوید جامهائی را که در حالت حیض پوشیده باشد] 594

[جایز نیست جماع کردن زن در حالتی که حایض باشد] 595

[اگر زن پاک شده باشد پیش از غسل فرجش را بشوید بعدا جماع کند] 596

[کفاره وطی حائض ] 597

[هر گاه زن خواهد که غسل حیض کند بر او لازمست که استبرا کند] 601

[استبراء کنیز] 601

[هر گاه زن زردی ببیند به صفت خون حیض نباشد] 602

[اگر بر زن مشتبه شود خون حیض و خون جراحت رحم ] 603

[اگر بکارت زنش را ببرد و خونش بند نشود و نداند که آن چه می آید خون حیض است یا خون بکارت ] 604

[صفات خون حیض ] 605

[خون بکارت از لبهای فرج در نمی گذرد] 605

[هر گاه زنی پنج روز خون ببیند و پنج روز پاکی ] 606

[زن حایض هر گاه در سفر باشد و پاک شود و آب آن قدر نداشته باشد که از برای غسلش کافی باشد] 608

[بر زن جایز نیست نگاه به فرج دیگری کند] 609

[زنان حضرت صلی اللَّه علیه و آله وقتی که حایض می شدند نماز نمی کردند] 611

[هر گاه زنی ادعا کند که در یک ماه سه حیض دیده ام و عدّه ام سرآمده است آیا می شنوند از او] 611

[باز کردن مو هنگام غسل ] 612

[استشهاد به فعل همسران پیامبر] 613

[و هر گاه زنی بزاید و خونش آید ده روز ترک نماز می کند] 613

[اصحاب ما روایت کرده اند که چهل روز ترک نماز می کند] 615

[چون اقل حیض سه روز است و اکثرش ده روز است ] 615

[آیه تیمم ] 616

باب التیمم 616

[زنی که یک روز یا دو روز در زاییدن داشته باشد یا بیشتر و زردی یا خون بیند نماز را چه کند؟] 616

[بیان وجه احکام وضو و تیمم ] 617

[تیمم عمار] 619

[پس هر گاه شخصی خواهد که تیمم بدل از وضو کند] 620

[شخصی که جنب شود آب را تیمم می کند، چون بیابد آب را پس غسل کند و اعاده نکند نماز را] 622

[هر گاه شخصی تیمم داشته باشد و به آب رسد و وضو یا غسل نکند] 626

[اگر کسی بیابد آب را در وقتی که داخل نماز شده قطع کند نماز را و وضو بسازد] 627

[کسی که تیمم کند و چون خواهد که شروع در نماز کند آب بهم رسد] 628

[اگر شخصی آب بهم نرسد و وقت نماز شود و تیمم کند و دو رکعت نماز بگذارد و بعد از آن آب بهم رسد] 629

[تیمم بدل از وضو و بدل از غسل جنابت و بدل از غسل حیض آیا مساویند] 631

[شخصی که بر بدن او دملها و جراحتها باشد و جنب شود] 632

[شخصی که شکم رو داشته باشد یا عضوی از اعضای او شکسته باشد ایشان را امر به تیمم می کنند] 633

[شخص جنب شده بود و آبله داشت او را غسل دادند و مرد] 634

[شخصی که در سفر باشد و تیمم کند و نماز کند بعد از آن به آب رسد و اندکی از وقت مانده باشد] 635

[اگر جنب خوف هلاک داشته باشد به سبب سرما تیمم کند] 635

[ای ابو ذر صعید که تیمم ترا کافیست ده سال ] 636

[هر گاه جنب شود شخصی در سفر و بقدر وضو آب داشته باشد تیمم کند و وضو نگیرد] 637

[غسل جنابت مقدم بر غسل میت است ] 640

[غسل جنابت بر وضو مقدم است ] 642

[خائف از مرض تیمم می کند] 644

[کسی که در مجامع روز جمعه یا روز عرفه باشد و نتواند به سبب کثرت مردمان که از مسجد بیرون رود] 646

[کسی که تیمم کند و آب داشته باشد و فراموش کرده باشد که آب دارد] 647

[هر که محتلم شود در یکی از مساجد بیرون آید و غسل کند مگر آن که در مسجد الحرام یا در مسجد سید المرسلین باشد] 647

کتابخانه بالقرآن

لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 244

[اگر الاغی در چاه افتد و بمیرد]

[اگر سگی در چاه افتد و بمیرد]