لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 438

و مسح سر و پاها می کند که چون سر و پاها ظاهر است و باز است و به این ها رو به کعبه دارد پس می باید که اینها نیز از سیئات پاک باشند تا ظاهرشان قابلیت استقبال کعبه ظاهری داشته باشد و سر قدم و قدم سر ساخته متوجه کعبه حقیقی شوند، و چون آن حالاتی که رو و دستها را بود سر و پاها را نیست بنا بر این اینها را به مسح اکتفا نمودند.

و از امثال این احادیث رتبه محمد بن سنان ظاهر می شود چون در احادیث واقع شده است که رتبه رجال را از رتبه احادیث بیابید، و نیز فرموده اند که ما بر مردمان بقدر عقول ایشان سخن می گوییم لهذا صدوق اعتماد بر او کرده است بسیار، و شیخ مفید توثیق او کرده است.

و لیکن جمعی از اصحاب رجال که از حقایق کمالات ائمه معصومین بی خبرند امثال این اخبار را دلیل ضعف او ساخته اند، و بنده در روضه المتقین تفصیل احوال جمیع مشاهیر را

بر وجه اکمل یاد کرده ام، و اگر اجل امان دهد در فهرست این کتاب نیز مذکور خواهد شد إن شاء اللَّه تعالی.

باب حکم جفاف بعض الوضوء قبل تمامه

این باب در بیان حکم خشک شدن اعضای وضوست پیش از تمامی وضو که سبب بطلان وضوست پس باید که افعال وضو را پی در پی بفعل آورد قبل از آن که اعضا خشک شود.

بدان که خلافی نیست میان علمای ما در آن که در وضو موالات واجبست و لیکن خلافست که تا چه مرتبه واجبست، جمعی از علما موالات بمعنی متابعت را واجب می دانند به آن که بی فاصله می باید که اعضای وضو شسته شود به آن که چون از شستن رو فارغ شود بی فاصله مشغول شستن دست راست شود تا به آخر وضو.

و اکثر علما مراعات جفاف اعضا کرده اند به آن که عضو سابق خشک نشود، و در اینجا نیز خلاف کرده اند بعضی گفته اند که شرط است سابق خشک نشود اگر سابق بر سابق خشک شود ضرر ندارد، و جمعی گفته اند هیچ عضوی از اعضای سابق تماما خشک نشود اگر بعضی از عضو خشک شود ضرر ندارد.

و بعضی گفته اند که هیچ جزوی از اجزای اعضای سابق نیز خشک نشود و در این صورت کار مشکل تر از موالات بمعنی متابعت می شود. و بعضی گفته اند که می باید همه خشک نشود تمام که اگر تری بر عضوی از اعضا باقی باشد صحیح است و این معنی از احادیث بیشتر ظاهر می شود و سهولت شرع مقدس مقتضی این قول است.