لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 472

و از آن حضرت صلوات اللَّه علیه سؤال کردند از شخصی که بخواب رود نشسته آیا بر او وضو واجبست حضرت فرمودند که بر او وضو واجب نیست مادامی که نشسته است و پاها را دراز نکرده است.

و شیخ طوسی نیز حدیث مجهول الحالی را نقل کرده است قریب باین و علی ای حال حمل می باید کرد بر آن که شعورش باقی باشد و اظهر حمل آنست بر تقیه چون عامه خواب را ناقض نمی دانند فی نفسه بلکه به اعتبار حدث ناقض می دانند و تا این کس ضبط خود کرده است و نشسته است حدثی از او صادر نمی شود و چون پاها دراز کرد قوت ما سکه ضعیف می شود و حدث بیرون می آید و تجربه شاهد است بر خلاف این.

مع هذا زیاده از ده حدیث صحیح و از احادیث موثقه و حسنه و قویه بسیار دلالت می کنند صریحا بر آن که هر گاه مزه خواب را بیابد و شعورش زایل شود وضوی او باطل می شود در هر حالی که باشد خواه در رکوع، و خواه در سجود، و خواه در راه رفتن بلکه بسیار کم است در مطلبی از مطالب فقهی که این مقدار

حدیث در آن وارد شده باشد.

و تعجب از صدوق دارم که با احادیث متواتره چگونه عمل باین حدیث ضعیفی که ظاهر است که تقیه وارد شده است کرده است، و اگر بر عکس می بود جا داشت که عمل بحدیث ضعیف اینجا کند و آن احادیث را طرح کند و بر تقدیری که احادیث آن طرف نیز متواتر باشد البته آنها را حمل بر تقیه لازم است چون موافق عامه است.

و احتمال دارد که اعتقاد بحدیث زراره داشته باشد که در اول باب ذکر کرده است و این را نقل کرده باشد از جهت عمل به آن در حال تقیه چنانکه بسیار چنین کرده است و خواهد آمد.

[بوسیدن، و دست به بدن زن مالیدن و در دست مالیدن به فرج ایشان وضو نیست ]

(و قال ابو جعفر صلوات اللَّه علیه لیس فی القبله و لا المباشره