لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 504

صحیح نیز رد آن قول می کند که هر گاه جامه یا بدن شخصی به مرده خورد نجس می شود به نجاست حکمی به این معنی که تا نشویند آن موضع را نماز نمی توان کرد، و اگر چیزی ملاقات کند آن موضع را به رطوبت آن چیز نجس نمی شود.

و حدیثی صریح بر این معنی دلالت نکرده است بلکه بعضی احادیث مطلقه وارد شده است که آن چیز را آب کشند، و بعضی احادیث مطلقه وارد شده است که شستن لازم نیست مثل این دو حدیث صحیح علی بن جعفر که یکی در حمار وارد شده است، و یکی در سگ پس این احادیث را حمل بر ملاقات به یبوست می کنیم و نضح را بر استحباب، و احادیث شستن را حمل می کنیم بر آن که ملاقات به رطوبت باشد.

مع هذا نضحی که در این حدیث وارد شده است به اعتبار

آنست که سگست و در سگ مطلقا احادیث وارد است که ملاقی آن را به یبوست نضح کنند و به رطوبت بشویند لهذا در حدیث حمار نضح نبود و ظاهر نضح آب پاشیدن است و لیکن در حدیث صحیح وارد شده است که آب بر آن بریزد بنا بر این علما نضح را تفسیر کرده اند در همه جا به آب ریختن و اللَّه تعالی یعلم.

باب العله التی من اجلها وجب الغسل من الجنابه و لم یجب من البول و الغائط

[غسل جنابت فی نفسه واجب است ]

این باب در بیان علتی است که به سبب آن علت غسل از جنابت واجبست و از بول و غایط واجب نیست. بدان که ظاهر این کلام آنست که غسل جنابت فی نفسه واجب باشد، و ظاهر بسیاری از احادیث نیز چنین است بلکه غیر آن از اغسال نیز ظاهرش وجوب لنفسه است چنانکه گذشت.

و اکثر علما جمیع طهارت را واجب لغیره می دانند و امثال این احادیث را حمل بر سببیت کرده اند یعنی جنابت مثلا سبب آنست که چون وقت نماز داخل شود غسل واجب شود چنانکه در حدیث صحیح زراره گذشت که هر گاه داخل شود وقت واجب می شود طهور که وضو و غسل و تیمم است و هم چنین نماز بعد از دخول وقت واجب می شود.

و فایده خلاف در آن ظاهر می شود که هر گاه شخصی خواهد که پیش از دخول وقت غسل کند و مشغول الذمه به نماز، یا طواف، یا مس کتابت قرآن واجب مثلا نباشد آیا در نیت قصد واجب می کند یا سنت؟ جمعی که واجب لنفسه می دانند قصد واجب می کنند و باقی قصد سنت.

و مظنون بنده آنست که غسل جنابت لنفسه واجبست و باقی طهارات لغیرها، و لیکن احوط آنست که اگر شخصی خواهد

که پیش از وقت غسل کند و نماز قضا داشته باشد بقصد نماز قضا غسل کند و می باید در خاطر داشته باشد که