لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 542

(و فی حدیث اخر انا انام علی ذلک حتّی اصبح و ذلک انّی ارید ان اعود) و در حدیثی دیگر وارد شده است از آن حضرت که فرمودند که گاه هست که من بر جنابت می خوابم بی غسل و وضو تا صبح از جهت آن که اراده دارم که مرتبه دیگر جماع کنم. پس این حدیث تخصیص آن اخبار کرد که کراهت وقتی است که اراده جماع نداشته باشد و الا جایز است بی کراهت.

و این عبارت محتمل است که از صدوق باشد و در میان اخبار عبید اللَّه در آورده باشد، و محتمل است که از عبید اللَّه باشد و مرادش این باشد که من مرتبه دیگر از حضرت شنیدم که این تقیید فرمودند و لیکن صدوق از ابن ولید نقل کرده است که گفت این عبارت محمد بن ابی عمیر است که راوی این حدیثست و او در میان درآورده است.

و بنا بر این اظهر آنست که ابن ابی عمیر در کتاب عبید اللَّه داخل کرده است حدیثی را که از عبید اللَّه به او رسیده بود در کتابی دیگر. و احتمالی دارد که از دیگری به او رسیده باشد و بنا بر این دو احتمال حدیث از صحت بیرون نمی رود چون مراسیل ابن ابی عمیر حکم مسانید دارد و اللَّه تعالی یعلم اگر چه مراسیل صدوق نیز کم از مسانید نیست.

(و قال عن ابیه صلوات اللَّه علیهما اذا کان الرّجل

جنبا لم یاکل و لم یشرب حتّی یتوضّأ و قال انّی اکره الجنابه حین تصفرّ الشّمس و حین تطلع و هی صفراء) و عبید اللَّه می گوید که حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه السلام از پدرش حضرت امام محمد باقر علیه السّلام روایت کرد که فرمودند که هر گاه شخصی جنب باشد نخورد و نیاشامد تا وضو نسازد، و گفت که من کراهت دارم از جماع در وقتی که آفتاب زرد شود نزد غروب و تخمینا هر گاه یک نیزه می ماند زرد می شود به اعتبار بخارات جو، و هم چنین در وقتی که آفتاب طالع می شود و زرد است تا یک نیزه بلند شود جماع مکروه است.

[شخصی که بی لنگ غسل کند و کسی او را نبیند]

(قال الحلبیّ و سألته عن الرّجل یغتسل بغیر ازار حیث لا یراه احد قال لا بأس) عبید اللَّه گفت که من از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه سؤال کردم از شخصی که بی لنگ غسل کند به آن که برهنه باشد در جائی که هیچ کس او را نبیند حضرت فرمودند که باکی نیست.

و احادیث بسیار وارد شده است که برهنه غسل کردن مکروهست و خواهد آمد. و لا باس منافات با کراهت ندارد بلکه اشعاری به کراهت دارد چنانکه شهید در ذکری ذکر کرده است.

و محتمل است که فرض مسأله محال باشد و حضرت بنا بر محال جواب داده باشد زیرا که چنین جائی نمی باشد اقلا دو ملک که بر دست راست او و دست چپ او هستند می بینند قطع نظر از فرشتگان و جنینان که در هوا ساکنند لیکن بعید است بلکه ظاهرش آنست که مراد سائل ناظر محترم است از آدمیان که اگر

زنش یا طفل صغیری که تمیز نداشته باشد یا حیوانی باشد قصور ندارد و داخل سؤال او نیست.

[وجوب غسل به دخول حشفه ]

(و قال و سئل عن الرّجل یصیب المرأه فلا ینزل أ علیه غسل؟

قال کان علیّ صلوات اللَّه علیه یقول اذا مسّ الختان الختان فقد وجب الغسل و کان علیّ صلوات اللَّه علیه یقول: کیف لا یوجب الغسل و الحدّ یجب فیه و قال یجب علیه المهر و الغسل) و عبید اللَّه گفت که شخصی از آن حضرت صلوات اللَّه علیه سؤال کرد از شخصی که جماع کند با زنی و انزال منی نشود آیا غسل بر او واجب است؟ حضرت صادق صلوات اللَّه علیه فرمودند که حضرت امیر المؤمنین می فرمودند که هر گاه ختنه گاه به ختنه گاه رسد غسل واجب می شود و می فرمودند که چگونه غسل واجب نشود و حال آن که بمجرد ادخال حشفه به گفته شما سنیان حد واجب می شود و فرمودند که بمجرد همین مهر واجب می شود تمام یا قرار می گیرد تمام و غسل نیز واجب می شود.