لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 561

خواب کند یا بگذرد در آن و شیخ طوسی بسند صحیح روایت کرده است از محمد بن قاسم که من از حضرت امام رضا صلوات اللَّه علیه سؤال نمودم که جنب خواب می کند در مسجد حضرت فرمودند که وضو بسازد، و باکی نیست که خواب رود یا بگذرد در مسجد.

و چون ظاهر اخبار صحیحه دلالت دارد که لبث در مساجد حرامست تاویل می توان کرد این حدیث را که دور نیست که مراد راوی این باشد که آیا خواب در مسجد می توان کرد و حال آن که بسیار است که محتلم می شود و

خبردار نمی شود پس نباید خوابید تا این مفسده لازم نیاید حضرت در جواب فرموده باشند که اگر در وقت خواب وضو بسازد او در طهر است هر چند محتلم شده باشد و ماندن جنب در مسجد مفسده نیست، درنگ کردن با شعور بد است و در این صورت او را شعور نیست نه جایز است او را مرور در مسجد چون درنگ نیست ضرر ندارد.

اما ظاهر کلام صدوق اینست که جایز می داند که جنب بخواب رود در مسجد، و حمل می توان کرد بر آن که جایز است خواب رفتن هر گاه نتواند از مسجد بیرون رفتن به آن که دشمنی در بیرون باشد یا درهای مسجد را بسته باشند و نتواند گشودن. و محتمل است که صدوق را اعتقاد این باشد که چون در اکثر احادیث نهی وارد شده است از نشستن در مساجد و خواب نشستن نیست پس خواب ضرر ندارد.

و احتمال بعیدی هست که: و یمرّ فیه حال باشد یعنی می تواند خواب کردن در حال مرور به آن که بر دوش کسی باشد و بخواب رود و او را بیرون برد و بسیار است که جمعی در راه رفتن بخواب می روند مثال شاطران چون عادت کرده اند، و حمل بر ضرورت اولی است و اللَّه تعالی یعلم.

[جنب می تواند در اول شب بخواب رود تا آخر شب ]

(و یجنب اول اللّیل و ینام إلی آخره) و جنب می تواند شد در اول