لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 632

غسل جنابت دو ضرب است، و از برای اغسال دو تیمم است یکی بدل از غسل دو ضربی و یکی بدل از وضو یک ضربی و حدیثی صریح نیست در این معنی و لیکن چون اکثر علما تیمم را بدل از وضو و غسل می دانند و در سایر اغسال وضو را واجب می دانند پس لازم می آید که دو تیمم کنند.

و بنا بر آن این دو حدیث را تاویل می کنند به آن که در کیفیت یا در وجوب مساویند و بنا بر آن چه سابقا ذکر کردیم که با سایر اغسال وضو واجب نیست یک تیمم لازم خواهد بود بلکه این دو حدیث نیز دلالت می کند بر آن که با غسل وضو واجب نیست و احوط آنست که تیممی بدل از وضو نیز بسازد بقصد آن که اگر مطلوب شارع باشد فبها و الا عبث باشد تا مخالفت این جمع نیز نکرده و اللَّه تعالی یعلم.

[شخصی که بر بدن او دملها و جراحتها باشد و جنب شود]

(و سال محمّد بن مسلم ابا جعفر صلوات اللَّه علیه عن الرّجل یکون به القروح و الجراحات فیجنب فقال لا باس بان یتیمّم و لا یغتسل) و همین حدیث را کلینی و شیخ بسند صحیح روایت کرده اند از محمد بن مسلم که گفت سؤال کردم از حضرت امام محمد باقر صلوات اللَّه علیه از شخصی که بر بدن او دملها و جراحتها باشد و جنب شود حضرت فرمودند که باکی نیست که تیمم کند و غسل نکند.

و عبارت شیخان چنین است که: لا باس بان لا یغتسل یتیمم یعنی باکی نیست

که غسل نکند بلکه تیمم می کند یعنی واجب است که تیمم کند و بنا بر نسخه متن مفهوم می شود که هر دو جایز است و دور نیست که نساخ غلط کرده باشند.

و مؤید شیخین است صحیحه داود بن سرحان از آن حضرت صلوات اللَّه علیه در شخصی که جنب شود و در بدن او جراحتها و دملها باشد یا خوف هلاک داشته باشد از سرما. حضرت فرمودند که غسل نکند و تیمم بکند و