لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 635

و مضمون این حدیث را شیخ به اسانید صحیحه روایت کرده است از آن حضرت صلوات اللَّه علیه و مجملش آنست که جایز است جماع کردن در جائی که هوا سرد باشد یا کوفتی داشته که استعمال آب مشکل باشد و لیکن می باید غسل کند هر چند مشقت کشد ما دام که خوف تلف نفس نباشد.

[اگر جنب خوف هلاک داشته باشد به سبب سرما تیمم کند]

(و الجنب اذا خاف علی نفسه من البرد تیمّم) اما اگر در این صورت خوف هلاک داشته باشد به سبب سرما تیمم کند و بعد از این خواهد آمد که قضا کند و اکثر علما این حدیث را حمل بر استحباب کرده اند در

صورتی که خوف هلاک نباشد اما اگر بحسب عادت خود داند که بیمار می شود و احتمال دهد که منجر به هلاک شود ظاهرا مستحب نیز نباشد بلکه در صورتی سنت خواهد بود که محض سرما خوردن باشد و عادت داشته باشد که بیمار نشود اگر چه بر خلاف عادت بیمار شود چنانکه احادیث بسیار وارد شده است بر جواز تیمم اگر چه ظاهرا صدوق و غیر او از متقدمین همه را حمل بر محتلم کرده اند و لیکن بعید است بسیار.

[شخصی که در سفر باشد و تیمم کند و نماز کند بعد از آن به آب رسد و اندکی از وقت مانده باشد]

(و ساله معاویه بن میسره عن الرّجل یکون فی السّفر فلا یجد الماء فیتیمّم و یصلّی ثمّ یاتی الماء و علیه شی ء من الوقت أ یمضی علی صلاته ام یتوضّأ و یعید الصّلاه قال یمضی علی صلاته فانّ ربّ الماء هو ربّ التّراب) و بسند کالصحیح معاویه سؤال کرد از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه از شخصی که در سفر باشد و آب بهم نرسد و تیمم کند و نماز کند بعد از آن به آب رسد و اندکی از وقت مانده باشد آیا نمازی که کرده است صحیح است یا وضو می سازد و نماز را اعاده می کند حضرت فرمودند که نمازش صحیح است به درستی که آن خداوندی که پروردگار آبست پروردگار خاکست یعنی هر دو مساوی است و وضو و تیمم محض بندگیست.