لوامع صاحبقرانی، مقدمه، ص: 1 صفحه 80

صحبت او که عالم بمنزله درخت خرمائی است که در زیر او نشسته باشی که کی بادی بیاید و خرمائی به زیر اندازد، هم چنین منتظر باش که نسیمی از مهبّ رحمت الهی بوزد و در خاطر عالم افتد که به سخن درآید، و ثواب عالم نزد حق سبحانه و تعالی بیشتر است از کسی که روزها روزه باشد و شبها به قیام، و در راه حق سبحانه و تعالی جهاد کند و إن شاء اللَّه تعالی در باب حقوق خواهد

آمد حقوق متعلم عالم.

فائده دهم در مذمت اجتهاد و آراء باطله است:

هیچ شک نیست در آن که حضرت سید الأنبیاء و المرسلین عقل کل بود، و حق سبحانه و تعالی حقایق ملک و ملکوت را بر آن حضرت منکشف ساخته بود و اگر از آن حضرت سؤال می نمودند از اصول دین و فروع دین حضرت منتظر وحی الهی بود تا آن که یهودان و نصاری از آن پیشوای انبیاء سؤال نمودند از نسبت پروردگار که از اصول دین است، حضرت سه روز جواب نفرمودند تا جبرئیل سوره قل «هو اللَّه احد» را آورد و بر همه عقلا ظاهر است که متبحّران فضلا از تدبیر خانه خود عاجزند و هر روز اغلاط بسیار می کنند، پس این عقول ضعیفه چه دانند مراد الهی را که خواهند باین عقول اجتهاد و قیاس و استحسان را بکار فرمایند، مع هذا سنیان در صحاح خود اخبار در مذمت قیاس نقل کرده اند، و شیعیان در مذمت هر یک اخبار متواتره از رسول خدا و ائمه هدی صلوات اللَّه علیهم روایت نموده اند بلکه بسیاری از آیات و اخبار دلالت می کند بر این که هر چه را علم نداشته باشند بان فتوی نتوان دادن