لوامع صاحبقرانی، ج 5، ص: 3 صفحه 200

( «و انکسفت الشّمس علی عهد امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه فصلّی بهم حتّی کان الرّجل ینظر إلی الرّجل قد ابتلّت قدمه من عرقه») و منقول است که آفتاب گرفت در زمان آن حضرت صلوات اللَّه علیه پس نماز کسوف را با اصحاب خود کردند و طول دادند که در وقت رکوع نظر بهم می کردند که آن مقدار عرق کرده بودند که گل شده پای هر کس یا تر شده بود.

و کالصحیح منقول است از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه که در زمان حضرت سیّد المرسلین صلّی اللَّه علیه و آله آفتاب گرفت حضرت دو

ص: 339

رکعت نماز به جماعت کردند و آن مقدار طول دادند که جمعی از طول قیام غش کردند و بی خود شدند.

[نماز آیات به یک شکل است ]

( «و سال عبد الرّحمن بن ابی عبد اللَّه الصّادق صلوات اللَّه عن الرّیح و الظّلمه تکون فی السّماء و الکسوف فقال الصّادق صلوات اللَّه علیه صلاتهما سواء») و در صحیح منقول است که حضرت عبد الرحمن گفت از آن حضرت صلوات اللَّه سؤال کردم از بادهای مخوف و از ظلمتهای مخوف که در آسمان بهم می رسد و از گرفتن آفتاب یعنی مثل هم اند؟ حضرت فرمودند که نماز هر دو مساویند و ظاهر حدیث آنست که در کیفیت و وجوب مثل یکدیگرند و دیگر خواهد آمد.

«و فی العلل الّتی ذکرها الفضل بن شاذان رحمه اللَّه عن الرّضا صلوات اللَّه علیه قال انّما جعلت للکسوف صلاه لأنّه من آیات اللَّه تبارک و تعالی لا یدری الرحمه ظهرت ام لعذاب فاحبّ النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله ان تفزع أمّته إلی خالقها و راحمها عند ذلک لیصرف

عنهم شرّها و یقیهم مکروهها کما صرف عن قوم یونس علیه السّلام حین تضرّعوا إلی اللَّه عزّ و جلّ و انّما جعلت عشر رکعات لأنّ اصل الصّلاه الّتی نزل فرضها من السّماء اوّلا فی الیوم و اللیله انّما هی عشر رکعات فجمعت تلک الرّکعات هاهنا و انّما جعل فیها السّجود لأنّه لا یکون صلاه فیها رکوع الّا و فیها سجود و لان یختموا صلاتهم ایضا بالسّجود و الخضوع و انّما جعلت اربع سجدات لأنّ کلّ صلاه نقص سجودها من اربع سجدات لا تکون صلاه لأنّ اقلّ الفرض من السّجود فی الصّلاه لا یکون الّا اربع سجدات و انّما لم یجعل بدل الرّکوع سجودا لأنّ الصّلاه قائما افضل من الصّلاه قاعدا و لأنّ القائم یری الکسوف و الاعلی، و السّاجد لا یری و انّما غیّرت عن اصل

ص: 340

الصّلاه الّتی افترضها اللَّه عزّ و جلّ لأنّه صلّی لعله لغیر امر من الامور و هو الکسوف فلمّا تغیّرت العلّه تغیّر المعلول») و در حسن کالصحیح منقولست در علّتهائی که فضل از حضرت امام ابی الحسن الرّضا صلوات اللَّه علیه روایت کرده است که فرمودند که چرا از جهه کسوف شمس یا اعم از شمس و قمر چون اطلاق می کنند کسوف را بر مطلق گرفتن مقرر شده است زیرا که این کسوف از آیات حق سبحانه و تعالی است که ظاهر نیست که علامت رحمت است یا علامت عذاب است پس آن حضرت صلّی اللَّه علیه و آله خواست که امتش پناه برند به خالق و راحم ایشان نزد این علامت که اگر علامت غضب باشد حق سبحانه و تعالی به سبب تضرع و زاری ایشان