لوامع صاحبقرانی، ج 5، ص: 3 صفحه 3

و در صحیحه ابن ابی یعفور منقولست که گفت از آن حضرت (ص) شنیدم که فرمودند که نماز روز را قضا می توان کرد در هر ساعتی از شب و روز.

و کالصحیح از آن حضرت صلوات اللَّه علیه منقول است که از آن حضرت سؤال کردند از قضا پیش از طلوع شمس و بعد از عصر حضرت فرمودند که بلی قضا کن که این قضا کردن در این اوقات از جمله اسرار مخزونه است نزد آل محمد صلوات اللَّه علیهم چون عامه فرق نفهمیده اند میان واجب و سنت و ذی سبب و غیر آن و حال آن که یک فرد کراهت دارد که نافله غیر ذی سبب است و در باب قضاء نوافل نیز خواهد آمد.

باب الصّلاه فی السّفر

[آیات قصر نماز]

(روی عن زراره و محمّد بن مسلم انّهما قالا قلنا لأبی جعفر صلوات اللَّه علیهما ما تقول فی الصّلاه فی السّفر کیف هی و کم هی فقال انّ اللَّه عزّ و جلّ یقول «وَ إِذا ضَرَبْتُمْ فِی الْأَرْضِ فَلَیْسَ عَلَیْکُمْ جُناحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلاهِ» فصار التّقصیر فی السّفر واجبا کوجوب التّمام فی الحضر قالا قلنا له انّما قال اللَّه عزّ و جلّ «فَلَیْسَ عَلَیْکُمْ جُناحٌ» و لم یقل افعلوا فکیف أوجب ذلک کما أوجب التّمام فی الحضر فقال صلوات اللَّه علیه او لیس قد قال اللَّه عزّ و جلّ فی الصّفا و المروه «فَمَنْ

حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما» الا ترون انّ الطّواف بهما واجب مفروض لأنّ اللَّه عزّ و جلّ ذکره فی کتابه و صنعه نبیّه صلّی اللَّه علیه و آله و کذلک التّقصیر فی السّفر شی ء صنعه النّبیّ صلّی اللَّه علیه و آله و ذکره اللَّه تعالی ذکره فی کتابه قالا قلنا فمن صلّی فی السّفر اربعا أ یعید ام لا قال ان کان قد قرئت علیه آیه التّقصیر و فسّرت له فصلّی اربعا اعاد و ان لم یکن قرئت علیه و لم یعلمها فلا اعاده علیه) این بابی است در بیان نماز سفر به اسانید صحیحه و کالصحیح منقول است از زراره و محمد که گفتند عرض نمودیم به حضرت امام محمد باقر صلوات اللَّه علیه که چه می فرمایید در نماز سفر و چگونه است یعنی قصر واجبست یا جایز و چند رکعت است که می باید کرد و چند رکعت ساقط است

ص: 7

حضرت فرمودند که حق سبحانه و تعالی در قرآن مجید می فرماید که هر گاه سفر کنید در زمین و روانه شوید در آن پس بر شما حرجی نیست که قصر کنید نماز را پس قصر در نماز واجب شد هم چنان که در حضر واجبست تمام کردن نماز، ایشان گفتند که به آن حضرت عرض نمودیم که حق سبحانه و تعالی فرمود که بر شما حرجی نیست نفرمود که قصر کنید بلفظ امر که دلالت کند بر وجوب پس چگونه واجب باشد قصر در سفر مانند تمام کردن در حضر؟ حضرت صلوات اللَّه علیه فرمودند که نه حق سبحانه و تعالی در سعی میان صفا و

مروه فرموده است که هر که حج یا عمره کند حرجی نیست که سعی کند میان صفا و مروه نمی بینی که سعی میان صفا و مروه واجبست چون حق سبحانه و تعالی فرمود و حضرت سیّد المرسلین صلی اللَّه علیه و آله در بیان آیه سعی را بعنوان وجوب بفعل آوردند هم چنین تقصیر در سفر را باین عبارت فرمود و آن حضرت قصر کردند.

و عامه و خاصه روایت کرده اند که صحابه عرض نمودند که یا رسول اللَّه چگونه قصر کنیم و حال آن که ایمن شده ایم و حق سبحانه و تعالی فرموده است که حرجی نیست که قصر کنید اگر خوف داشته باشید حضرت فرمودند که تصدقیست که حق سبحانه و تعالی بر شما کرده است قبول کنید تصدّق الهی را، و غرض حضرت آنست که آیه منافات با وجوب ندارد وجوب از قول نبی صلی علیه و آله ظاهر شد در بیان مراد الهی، و باین عنوان ذکر کردن از آن جهت بود که چون در خاطر صحابه جا کرده بود که چهار رکعت واجبست و دو رکعت که کم می شود نماز ایشان ناقص می شود حق سبحانه و تعالی فرمودند که ناقص نمی شود بلکه تمامتر می شود چون نکرده را قبول فرموده است و در کرده ممکن است که مقبول نباشد از جهه وجوه فساد و هم چنین در صفا و مروه