لوامع صاحبقرانی، ج 5، ص: 3 صفحه 31

صحیحه جمیل است از زراره که گفت سؤال کردم از حضرت امام محمد باقر صلوات اللَّه علیه از تقصیر حضرت فرمودند که چهار فرسخ رونده چهار فرسخ برگردنده یا چهار فرسخ کسی که رود و چهار فرسخ کسی که برگردد و حضرت سید المرسلین صلّی اللَّه علیه و آله چون بذباب می رفتند قصر می فرمودند و ذباب چهار فرسخ بود و چرا قصر می فرمودند زیرا که چون بر می گشتند هشت فرسخ می شد و دلالت ندارد که در آن روز برگردد ممکن است که برگشتن پیش از ده روز کافی باشد مثل سایر اخباری که گذشت و لیکن در

فقه رضوی چنین است که اگر اراده رجوع در آن روز دارد قصر واجبست و ظاهرا در کار نباشد برگشتن هم چنان که در هشت فرسخ در کار نیست رفتن آن و اللَّه تعالی یعلم.

[سفر در سه روز]

( «و سال زکریّا بن ادم ابا الحسن الرّضا صلوات اللَّه علیه عن التّقصیر فی کم یقصّر الرّجل اذا کان فی ضیاع اهل بیته و امره جایز فیها یسیر فی الضّیاع یومین و لیلتین او ثلاثه ایّام و لیالیهنّ فکتب التّقصیر فی مسیر یوم و لیله») و منقولست در صحیح از زکریا که گفت سؤال کردم از آن حضرت صلوات اللَّه علیه از قصر نماز که در چه مقدار راه قصر می کند هر گاه در مزارع یاران خود باشد و حکمش در آنجاها روان باشد که بمنزله مزارع خودش باشد و در آنجا دو روز و دو شب و سه شب یا سه روز و سه شب باشد حضرت در جواب نوشتند که قصر در مسافت یک شبانه روز است به سیر متعارف چون متعارف نمی باشد که روز و شب هر دو راه روند و متعارف آنست که در تمام شب می روند یا تمام روز یا بعضی از شب و بعضی از روز و علی ای حال هشت فرسخ مراد است و ظاهر می شود که مزرعه اهل بیت حکم مزرعه او ندارد.

ص: 50

چنانکه در صحیح از ابان از فضل منقولست که از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه سؤال کردم از مسافری که به خانه بعضی از اهل خود نزول می کند یک روز و یک شب حضرت فرمودند که نماز را قصر می کند و قصد مسافت

می باید اگر چه در چند روز برود چنانکه ظاهر روایاتست که همه بلفظ اراده واقع شده است و مقبوله صفوان و موثقه عمار نیز دلالت می کنند بر آن که می باید قصد مسافت داشته باشد پس اگر به استقبال شخصی رود که هر جا که به او رسد برگردد و احتمال کمتر از مسافت نیز باشد تمام می کند اگر چه صد فرسخ برود و هم چنین اگر بطلب غلام گریخته یا حیوان جسته رود تمام می کند امّا وقت برگشتن اگر مسافت باشد قصر می کند.

[مغرب دو رکعتی ]

( «و روی محمّد بن ابی عمیر عن محمّد بن اسحاق بن عمّار قال سالت ابا الحسن الرّضا صلوات اللَّه علیه عن امرأه کانت فی طریق مکّه فصلّت ذاهبه و جائیه المغرب رکعتین فقال لیس علیها اعاده») و به دوازده سند صحیح و چهار حسن کالصحیح منقولست از محمد از محمد موثق که گفت از آن حضرت صلوات اللَّه علیه سؤال کردم از زنی که در راه مکه رفتن و آمدن نماز شام را به توهم آن که قصر می باید کرد دو رکعت کرده است حضرت فرمودند که اعاده نمی کند نمازها را.

( «و فی روایه الحسین بن سعید عن ابن ابی عمیر عن محمّد بن اسحاق بن عمّار عن ابی الحسن صلوات اللَّه علیه قال لیس علیها قضاء») و در روایت صحیح حسین از آن حضرت صلوات اللَّه علیه وارد است که حضرت صلوات اللَّه فرمودند در این مسأله که بر آن زن قضا نیست و مراد از هر دو یکی است، و غرض تکرار صدوق آنست که چون عمل به این حدیث کرده است می خواهد که ظاهر سازد که چون در