لوامع صاحبقرانی، ج 5، ص: 3 صفحه 85

ان یقول اللَّهمّ ادخلنی النّار) و در صحیح منقول است که حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه فرمودند که هر گاه خواب غلبه کند بر شخصی و او در نماز سنت باشد پس باید که سر به خوابگاه گذارد و بخوابد که می ترسم که خواهد این دعا کند که خدایا مرا داخل بهشت کن ندانسته بگوید خدایا مرا داخل دوزخ کن مطلوب اینست که چون حضور قلب روح عبادتست و هر گاه چنین گفتگو کند شبیه است به مستهزی که استهزا و تمسخر کند و این ناخوش است پس می باید که ترک کند و ممکن است که در واقع هر گاه چنین عبارتی گویند بد باشد اگر چه مستجاب نشود.

و از حضرت امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه نیز منقولست که آن حضرت فرمودند که هر گاه خواب غلبه کند بر تو و در نماز باشی نماز را قطع کن و بخواب رو زیرا که خبر از خود نداری شاید نفرین کنی بر خود.

(و روی زکریّا النّقاض عن ابی جعفر صلوات اللَّه علیه فی قول اللَّه عزّ و جلّ «لا تَقْرَبُوا الصَّلاهَ وَ أَنْتُمْ سُکاری حَتَّی تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ» «1» قال منه سکر النّوم) و منقولست در صحیح از صفوان از ابن مسکان و هر دو از اهل اجماعند از زکریا نقاض که خانهای مندرس را پی بندی

ص: 142

می کرد و اصلاح کننده بناها بود از حضرت امام محمد باقر صلوات اللَّه علیه که فرمودند در تفسیر آیه که خداوند تعالی فرموده است که نزدیک نماز مشوید و حال آن که مست باشید تا آن که بدانید که چه می گویید حضرت فرمودند که

از جمله مستیها مستی خوابست. و از این حدیث ظاهر می شود که هر مستی داخل باشد حتی مستی شهوت و غضب و غم بسیار و ظاهر می شود که در حال نماز باید که بداند که چه می گوید پس باید که معانی آن چه در نماز می خواند بداند و سعی نماید که شواغل را از خود دور گرداند و متوسّل بجناب اقدس الهی شود و آن چه این شکسته را تجربه شده است اینست که بعد از اقامه یا اندکی پیشتر با حضور قلب و تضرع این آیه را مکرر بخواند که: (رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ یَسِّرْ لِی أَمْرِی وَ احْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانِی یَفْقَهُوا قَوْلِی) «1» و اگر زمانی پیشتر به توجه صد نوبت بگوید بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم لا حول و لا قوّه الّا باللَّه العلیّ العظیم امید هست که حق سبحانه حفظ نماید او را از خطور خاطره های باطله که این کس را باز می دارد از مراتب عالیه و از حضرت سیّد المرسلین صلّی اللَّه علیه و آله منقول است که دلها را اقبالی هست و ادباری وقتی که اقبال داشته باشد نافله بکنید و چون ادبار داشته باشد یعنی ذوق طاعت نداشته باشد اکتفا بواجب کنید و در موثق کالصحیح و قوی کالصحیح منقولست که حضرت امام موسی کاظم هر گاه غمگین می شدند نافله را ترک می کردند.

باب ما یقول الرّجل اذا استیقظ من النّوم

(کان رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله اذا اوی إلی فراشه قال باسمک اللَّهمّ احیی و باسمک أموت و اذا استیقظ قال الحمد للّه الّذی احیانی بعد ما أماتنی و الیه النّشور) بابیست در بیان دعاهایی که بعد از بیداری از خواب می خوانند

منقول است کالصحیح از قداح از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه که حضرت سیّد المرسلین صلّی اللَّه علیه و آله چون به خوابگاه می فرمودند این دعا را می خواندند که ترجمه اش اینست که خداوندا زندگانی من به نام تست و به نام تو می میرم و منقولست که از جهه قرار گرفتن روح در بدن اسرافیل اسم اعظم الهی را می خواند و به برکت آن نام روح مسخر شده در رحم تعلق به فرزند می گیرد، و در وقت بیرون رفتن ملک موت اسمی می خواند که روح از بدن مفارقت می کند.

و روایتی هست که روح را در رحم در وقت دخول بشارتها می دهند که به سبب تعلق باین بدن ترا کمالات عظیمه حاصل می شود و در وقت بیرون بردن جای او را به او می نمایند پس دخول و خروجش باسم اوست تجوزا و چون از خواب بیدار می شدند و می گفتند جمیع محامد مخصوص خداوندیست که زنده گردانید مرا بعد از آن که میرانیده بود بخواب و بازگشت بسوی او خواهد بود در قیامت.