لوامع صاحبقرانی، ج 6، ص: 3 صفحه 149

(و قال الصّادق صلوات اللَّه علیه نوم الصّائم عباده و صمته تسبیح و عمله متقبّل و دعاؤه مستجاب) و به اسانید قویه منقولست که آن حضرت صلوات اللَّه علیه فرمودند که خواب روزه دار عبادتست و در نامه عمل او عبادت می نویسند خصوصا هر گاه بقصد استحباب قیلوله کند، و خاموشی او را تسبیح می نویسند خصوصا هر گاه از جهه رضای الهی خاموش باشد از ما لا یعنی و اعمال خیر او مقبول است به سبب صوم، و دعای او به برکت روزه مستجاب است، و ظاهر حدیث اعم است از آن که اینها للّه باشد با قصد یابی قصد و استبعادی ندارد و احادیث بسیار وارد شده است در آن که خواب صایم عبادتست و بعضی از اصحاب دغدغه کرده اند در خواب صایم

به اعتبار آن که صوم عبارتست از کف نفس و در خواب کف نفس نیست و این محض وسواس است و اگر بیدار باشد و غافل باشد در آن صورت نیز کف نفس نیست، پس بنا بر این می باید صایم از اول روز تا آخر روز هیچ کار دیگر نکند و همین را تکرار کند که روزه ام و در نماز که نمی تواند چنین کرد و انواع این استنباطات مناسب مذهب سنّیان است که قیاس و استحسان را بر نص مقدم می دارند و جمعی که از حقیقت نیت خبر ندارند، و خواهد آمد و گذشت مکرر که نیت این معنی نیست که وسواسیان از عبارات اصحاب فهمیده اند.

باب وجوه الصّوم

(روی عن الزّهریّ انّه قال قال لی علیّ بن الحسین صلوات اللَّه علیهما یوما یا زهریّ من این جئت فقلت من المسجد قال ففیم کنتم قلت تذاکرنا امر الصّوم فاجتمع رایی و رای اصحابی علی انّه لیس من الصّوم شی ء واجب الّا صوم شهر رمضان.

فقال یا زهریّ لیس کما قلتم الصّوم علی اربعین وجها فعشره أوجه منها واجبه کوجوب شهر رمضان، و عشره اوجه منها صیامهنّ حرام و اربعه عشر وجها منها صاحبها فیها بالخیار ان شاء صام و ان شاء افطر، و صوم الاذن علی ثلاثه اوجه و صوم التّادیب و صوم الاباحه و صوم السّفر و المرض.

قلت جعلت فداک فسّرهنّ لی قال امّا الواجب فصیام شهر رمضان و صیام شهرین متتابعین لمن افطر یوما متتابعین لمن افطر یوما من شهر رمضان عمدا متعمّدا و صیام شهرین متتابعین فی کفّاره الظّهار قال اللَّه عزّ و جلّ وَ الَّذِینَ یُظاهِرُونَ مِنْ نِسائِهِمْ ثُمَّ یَعُودُونَ لِما قالُوا فَتَحْرِیرُ رَقَبَهٍ ..

فَصِیامُ شَهْرَیْنِ مُتَتابِعَیْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَتَمَاسَّا، و صِیَامُ شَهْرَیْنِ مُتَتابِعَیْنِ فی قَتْل الخَطاءِ لِمَنْ لَمْ یَجِدِ العِتْق وَاجِبٌ لِقَوْلِ اللَّه عَزَّ وَ جَلَ