لوامع صاحبقرانی، ج 6، ص: 3 صفحه 17

انگشتری طلا در دست کنند از هر سری از ایشان چهل و هشت درهم بگیرم و از جمعی که متوسط الحال باشند از زارعان و تجار ایشان بیست و چهار درهم بگیرم و از مردمان پست و فقراء ایشان سری دوازده درهم بگیرم و در یک سال که اینها را جمع کردم هجده هزار هزار درهم شد و بحساب تومان ما صد و هشتاد هزار تومان می شود و ظاهر آنست که این مواضع را به مجوس گذاشته بودند بعنوان قباله و حاصل را زر مقرر

کرده بوده اند که از ایشان بگیرند و دیده ام در بعضی از تواریخ که در زمان بنی عباس سیصد و شصت نهر از فرات جدا می شده است و خراج هر نهری سی هزار تومان می شده است الّا نهر علقمی که شصت هزار تومان خراج آن بوده است و این مقدار حاصل از جهه این بود که بغداد پای تخت ایشان بود و همیشه کثرت بود و آدم که بسیار است تسعیرات بلند می باشد و این مالها از این جهت بسیار می شد.

[الجزیه ]

(و روی فضیل بن عثمان الأعور عن ابی عبد اللَّه صلوات اللَّه علیه انّه قال ما من مولود یولد الّا علی الفطره فابواه اللّذان یهوّدانه و ینصّرانه و یمجّسانه و انّما اعطی رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله الذّمّه و قبل الجزیه عن رءوس أولئک بأعیانهم علی الّا یهوّدوا أولادهم و لا ینصّروا و امّا اولاد اهل الذّمّه الیوم فلا ذمّه لهم) و در صحیح از فضیل یک چشم منقول است که حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه فرمودند که هر فرزندی که متولد می شود البته بر فطرت اسلام متولد می شود که اگر اضلال او نکنند البته اختیار اسلام خواهد کرد یا مخلوقند که مسلمان باشند و پدر و مادر ایشان یهودی و نصرانی و مجوسی می کنند ایشان را یعنی اضلال می کنند و دین باطل خود را به ایشان تعلیم می نمایند و