لوامع صاحبقرانی، ج 6، ص: 3 صفحه 584

اللَّه عزّ و جلّ و هو الشّهر الّذی انزل فیه القرآن جعله اللَّه عزّ و جلّ مثلا و عیدا) و به اسانید متکثره که هفت سند صحیح و چهار کالصحیح است منقول است از سعد صحیح الحدیث که حضرت امام محمّد باقر صلوات اللَّه علیه فرمودند در وقتی که ما هشت کس بودیم در خدمت آن حضرت و جاری شد بر زبان ما رمضان فرمودند که می گویید این رمضان چون اشاره بذات مقدس نمی توان کرد و مگویید رمضان رفت و رمضان آمد زیرا که رمضان اسمی است از اسماء حق سبحانه و تعالی و حق سبحانه و تعالی جسم نیست که آمدن و رفتن داشته باشد و هر چه آمدن و رفتن دارد محل

حوادث است و هر چه محل حوادث است حادث است و واجب الوجود بالذات ممتنع است بر او زوال و هر چه آمدن و رفتن دارد ممکن است و ممکن با وجود در حکم معدوم است و لیکن با اضافه شهر بگوئید که شهر مضاف باسم الهی باشد و اسم رمضان اسم حق سبحانه و تعالی است و آن ماهی است که قرآن در آن نازل شده است و حق سبحانه و تعالی آن را شرف و فضیلت این امتی کرده است که بهترین امتانند و روزه این ماه و عبادت در این ماه را از جهت ایشان مقرر فرموده است و عید اعظم ایشان گردانید و اعیاد غیر آن یک روزند که حق سبحانه و تعالی در آن روز عواید و جوایز خود را به همه کس عطا می فرماید یا خود می فرماید بر ایشان به مغفرت و رحمت و این عید سی روز است که درهای دوزخ را می بندند و شیاطین را به زنجیر می کنند و درهای آسان و جنان را می گشایند و در شبها و روزها بار عام داده اند که به عبادات و طاعات خود را در معرض جود و احسان او درآورند.

[نگویید رمضان بگویید شهر رمضان ]

(و روی غیاث بن ابراهیم عن ابی عبد اللَّه عن جدّه صلوات اللَّه علیهم قال قال علیّ بن ابی طالب صلوات اللَّه علیه لا تقولوا رمضان و لکن قولوا شهر رمضان فانّکم ما تدرون) و در موثق کالصحیح است که حضرت امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه فرمودند که مگویید ماه را رمضان بلکه بگوئید ماه رمضان به درستی که نمی دانید که رمضان چه چیز است یعنی اسم الهی است موافق

حدیث سابق و اکثر علما عمل به این نکرده اند از چند وجه یکی آن که در هیچ دعایی از رسول اللَّه و ائمه هدی صلوات اللَّه علیهم وارد نشده است که رمضان را خوانده باشند بیا رمضان.

دویم موافق لغت به معنی شدت حرارت مناسبی بذات اقدس نیکو ندارد.

سیم بر تقدیری که اسم اللَّه باشد اگر استعمال کنند به حذف مضاف از بابت و اسأل القریه خواهد بود و امثال این وجوه.

و جواب داده اند که احادیث بسیار وارد شده است و ممکن است که بمعنی قهار باشد و حذف مضاف خوب است اگر سبب مفسده نباشد و در اینجا هست و آن چه شکسته را به خاطر می رسد آن است که چون به حسب شرع مسمی است به شهر اللَّه و رمضان به جای اللَّه واقع شده است که اگر تعظیم او کنند تعظیم اللَّه است و لهذا در حدیث دویم وارد شده است که نمی دانید که رمضان چیست نه کیست و احتمال تقیّه هست چون راوی دویم عامی است و اول کالعامی است و نقل کرده اند که ناووسی است و ربطش به عامه بیشتر از خاصه است و بخاری نیز از این بابت اخبار نقل کرده است و قائل