لوامع صاحبقرانی، ج 6، ص: 3 صفحه 598

بدهد و اگر قیمت دهد به آن قیمت گندم را در ذمّه از مستحق بخرد و آن را بر او حساب کند.

(و اذا کان الرّجل لا یقدر علی صدقه الفطره فعلیه ان یتصدّق بأربعه ارطال من لبن) و در دو حدیث مرسل از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه منقول است که هر گاه شخصی صحرا نشین باشد و قدرت نداشته باشد که فطره را تمام بدهد پس بر اوست که چهار رطل از شیر بدهد و بعضی حمل کرده اند بر رطل مدنی چنانکه در حدیث صحیحی وارد شده است که چهار رطل مدنی بدهد و حمل کرده اند بر حالت ضرورت و در غیر اضطرار نه رطل می باید داد و احوط آن است که بادیه نشینان یک صاع از کشک بدهند بنا بر روایات صحیحه.

(و کلّ من اقتات قوتا فعلیه ان یؤدّی فطرته من ذلک القوت) و در صحیح از یونس منقول است از شخصی که حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه

فرمودند که هر که قوت غالبی داشته باشد بر او لازم است که فطره اش را از آن قوت بدهد و احادیث بسیار بر این مضمون وارد شده است و شک نیست که این احوط است و ظاهرا از غیر قوت غالب نیز می توان داد خصوصا گندم و خرما همه کس می تواند داد بلکه جو و مویز را نیز همه کس می تواند داد و در غیر این چهار چیز رعایت غالب لازم است مؤکد.

[بر یتیم و محتاج زکات فطره نیست ]

(و کتب محمّد بن القاسم بن الفضیل البصریّ إلی ابی الحسن الرّضا صلوات اللَّه علیه یساله عن الوصیّ یزکّی زکاه الفطره عن الیتامی اذا کان لهم مال فکتب صلوات اللَّه علیه لا زکاه علی یتیم)