لوامع صاحبقرانی، ج 6، ص: 3 صفحه 62

فیما سوی ذلک) و کالصحیح منقول است که آن حضرت صلی اللَّه علیه و آله فرمودند که بخیل نیست کسی که ادا کند زکات واجب را از مال خود و جریمهای قوم خود را بکشد مانند دیت و مهمانی و اطلاقات و حوالجات حکام جور که بر همه حواله کنند و اغنیا نگذارند

که فقرا بدهند یا بر اغنیا حواله کنند و بخیل واقعی شرعی کسی است که زکات واجب را ندهد و جریمها را نکشد و بر دوش فقرا اندازند چنانکه الحال متعارف و مال خود را در غیر اینها از راههای باطل صرف نماید مانند حاتم و برامکه لعنهم اللَّه که معصوم را شهید می کردند و اعرابی مهملی را هزار تومان می دادند که شهرت کنند به جود.

[بخل و شح ]

(و روی عن الفضل بن ابی قرّه السّمندی انّه قال قال ابو عبد اللَّه صلوات اللَّه علیه أ تدری من الشّحیح قلت هو البخیل فقال الشّحّ أشدّ من البخل انّ البخیل یبخل بما فی یده و الشّحیح یشحّ بما فی ایدی النّاس و علی ما فی یدیه حتّی لا یری فی ایدی النّاس شیئا الّا تمنّی ان یکون له بالحلّ و الحرام و لا یقنع بما رزقه اللَّه عزّ و جلّ) و کالصحیح منقولست از فضل سمندی و سمند شهری بوده است از شهرهای آذربایجان که حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه بمن فرمودند که می دانی که شحیح کیست گفتم شحیح بخیل است حضرت فرمودند که شح بدتر از بخل است زیرا که بخیل آنست که بخل کند به آن چه در دست اوست و شحیح بخل می کند به آن چه در دستهای مردمانست و بر آن چه در دست اوست تا آن که هر چه در دست مردمان می بیند آرزو می کند که از او باشد خواه به حلال و خواه بحرام که مبادا آن شخص صرف نماید و قانع نمی شود به آن چه حق سبحانه و