لوامع صاحبقرانی، ج 7، ص: 3 صفحه 13

نمی دانست که حجر است تا آن که با آدم به سخن در آمده و به خاطرش آورد عهد و پیمان را حضرت گریست و با خود می داشت تا وقتی که کعبه را ساخت حجرا در آنجا گذاشت که هر سال او و فرزندانش به نزد او روند و عهد و پیمان را تازه کنند و محتمل است که مراد از آدم جنس انسان باشد چون حجر مذکّر عهد همه است.

[مقدار حرم ]

(و صار الحرم مقدار ما هو لم یکن اقلّ و لا اکثر لأنّ اللَّه تبارک و تعالی اهبط علی آدم علیه السّلام یاقوته حمراء فوضعها فی موضع البیت فکان یطوف بها آدم علیه السّلام و کان ضوؤها یبلغ موضع الاعلام فعلّمت الاعلام علی ضوئها فجعله اللَّه تبارک و تعالی حرما) و به اسانید صحیحه منقول است از حضرت امام ابی الحسن علی بن موسی الرضا صلوات

اللَّه علیهما که از آن حضرت سؤال کردند که چرا حرم همین مقدار است و کمتر و بیشتر نیست حضرت فرمودند که از جهه آن که حق سبحانه و تعالی یاقوتی سرخ از جهه حضرت آدم از بهشت فرستاد و حضرت آدم علیه السلام آن یاقوت را در موضع خانه کعبه جا دادند و آن حضرت همیشه طواف می کردند آن یاقوت را و روشنایی یاقوت به جایی می رسید که میلها را در آنجا نصب کرده اند پس بهر جائی که روشنایی یاقوت می رسید میلها نصب کردند و حق سبحانه و تعالی مجموع را حرم کرد که چهار فرسخ در چهار فرسخ است.

[استلام حجر]

(و انّما یستلم الحجر لأنّ مواثیق الخلائق فیه و کان اشدّ بیاضا من اللّبن فاسودّ من خطایا بنی ادم و لو لا ما مسّه من ارجاس الجاهلیّه ما مسّه ذو عاهه الّا برأ) و چرا دست بحجر الاسود می رسانند زیرا که عهدها و پیمانها که از