لوامع صاحبقرانی، ج 7، ص: 3 صفحه 468

داخل است در قول حق سبحانه و تعالی ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْیُوفُوا چنانکه خواهد آمد و مراد از جدال لا و اللَّه و بلی و اللَّه است و قسمتهای دیگر جدال نیست.

و در احادیث صحیحه وارد شده است که در جدال کاذب شتر می دهد و در احادیث صحیحه وارد شده است که گاو می دهد،

و علماء گاو را حمل کرده اند بر دو مرتبه و شتر را بر سه مرتبه و ظاهرا زیاده از یک قسم دروغ در یک مجلس مخیر باشد میان گاو و شتر و عمل به تفصیل بد نیست و اللَّه تعالی یعلم، و از خبر معاویه ظاهر شد که مراد از آیه کریمه که وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَهَ لِلَّهِ آنست که حج و عمره را تمام به جا آورید.

و در حدیث صحیح از عبد اللَّه بن سنان منقول است در تفسیر این آیه که حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه علیه فرمودند که اتمام هر دو به آنست که رفث و فسوق و جدال در آن واقع نسازند و این را سه معنی گفته اند، یکی آن چه گذشت که تمام واقع سازند به آن که مخالفت الهی مطلقا در آن واقع نشود بلکه همیشه به یاد او باشند، و افعالش را به نحوی که شارع فرموده است واقع سازند، دویم آن که هر گاه شروع کنند در حج و عمره اگر چه سنت باشد واجبست که تمام کنند و به شروع واجب می شوند و در حج عمره سنت غیر از احرام همه را بقصد وجوب بفعل آورد، و سیم آن که حج و عمره شما واجبست که آن را خالصا للّه بفعل آورید و منافاتی نیست میان هر سه و روایات بر همه وارد شده است.

[جماع در احرام ]

(و الرّفث الجماع فان جامعت و أنت محرم فی الفرج فعلیک بدنه و الحجّ من قابل و یجب ان تفرّق بینک و بین أهلک حتّی تقضی المناسک ثمّ تجتمعان فان اخذتما علی طریق غیر الّذی کنتما اخذتما

ص: 543

فیه عام اوّل لم یفرّق بینکما و تلزم المرأه بدنه اذا جامعها الرّجل فان اکرهها لزمته بدنتان و لم یلزم المرأه شی ء فان کان جماعک دون الفرج فعلیک بدنه و لیس علیک الحجّ من قابل.)

و عبارت فقه رضوی که مراد از رفث در آیه جماع است چنانکه در احادیث صحیحه از معاویه بن عمار و در صحاح علی بن جعفر و سلیمان بن خالد واقع است که رفث جماع است هر چند در لغت بمعنی فحش نیز آمده است، و در اینجا نیز ممکن است که هر دو مراد باشد و لیکن ظاهر این اخبار آنست که مراد از آن جماع باشد و بس پس اگر در حالت احرام جماع کنی در فرج زن بر تست که کفاره آن یک شتر بکشی و تصدق کنی و سال دیگر حج کنی، و چون بان موضع رسی در سال آینده که در سال گذشته این خطا در آنجا از شما صادر شده است می باید که از هم جدا شوید یعنی با آن زن در جائی تنها نباشید مبادا شیطان مرتبه دیگر دست یابد، و از هم جدا می شوید تا افعال حجرا تمام به جا آورید بعد از آن اگر با هم باشید خوبست پس اگر در سال آینده از راه دیگر بروید نیست که از هم جدا شوید و بر زن نیز یک شتر واجبست که به کفّاره جماع بکشد و تصدق کند آن را و اگر مرد به اکراه با زن مجامعت کند بر مرد لازم است که دو شتر بدهد یکی از جهه خودش و دیگری به تحمل از جانب زن و بر زن

چیزی لازم نمی شود، و اگر جماع در غیر فرج باشد لازمست او را که بدنه بدهد و حج در سال آینده لازم نیست که به جا آوری.

بدان که به سبب احرام محرمات همه حرام می شود و هیچ فعلی سبب فساد حج نمی شود و هر یک کفاره دارد که می دهد و حجش صحیح است مگر جماع که سبب فساد حج است و هر فعلی را که ناسیا یا جاهلا بفعل