لوامع صاحبقرانی، ج 7، ص: 3 صفحه 54

دشمنی اراده این طرف نماید بر آن اسب سوار شوند و به زودی خود را برساند تا مسلمانان تهیه دفع ایشان نمایند و احادیث بسیار در فضیلت مرابطه وارد شده است و بعد

از این خواهد آمد ثواب بستن اسب (و یقال حجّ فلان ای افلح (فلج خ) و الحجّ القصد إلی بیت اللَّه لخدمته علی ما امر به من قضاء المناسک) و کالصحیح منقولست که از حضرت امام محمد باقر صلوات اللَّه علیه پرسیدند که حجرا چرا حج می گویند حضرت فرمودند که حج در لغت بمعنی فلج است یعنی غلب و فاز یعنی بر نفس و شیطان غالب شد و به مطلب خود رسید و یا بمعنی افلح است یعنی حج بمعنی رستگاری باشد و چون حج سبب رستگاریست از این جهت حجش می نامند.

و بنا بر این نسخه افلح اصح است و ممکن است که صدوق قطع نظر از حدیث خواهد که بیان کند معنی لغوی و اصطلاحی را به آن که حج در لغت بمعنی فلج آمده است که بمعنی فاز و غلب است و در اصطلاح متوجّه بیت اللَّه الحرام شدنست از جهه خدمتی که حق سبحانه و تعالی فرموده است که آن را به نحوی که امر فرموده است از احرام و طوافین و سعیین و وقوفین و غیره به جا آورند و محتمل است که مرادش این باشد که حج در لغت بمعنی قصد نیز آمده است و در اصطلاح این قصد خاص است

[تعقیبات رسول اللَّه ]

(و روی الحسن بن محبوب عن علیّ بن رئاب عن محمّد بن قیس قال سمعت ابا جعفر صلوات اللَّه علیه یحدّث النّاس بمکّه قال صلّی رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و آله بأصحابه الفجر ثمّ جلس معهم یحدّثهم حتی طلعت الشّمس فجعل یقوم الرّجل بعد الرّجل حتی لم یبق معه الّا