لوامع صاحبقرانی، ج 7، ص: 3 صفحه 6

کرده باشند بدون توثیق آن حدیث را ضعیف می نامند در این باب اخبار بسیار است که در این کتاب هست و مثل احادیثی که محمد بن سنان داشته باشد جمعی جرحش کرده اند و جمعی توثیقش کرده اند و یکی از فضلاء عظیم الشأن ذکر کرده است که از کذابان مشهور آن محمد بن سنان است و من کتب او را خوانده ام و درس داده ام و در حیات من از او نقل مکنید و بعد از من از او نقل کنید و وجه این کلام ظاهر نیست حاصل آن که احوال هر یک را در شرح فهرست ذکر کرده ام و اللَّه تعالی یعلم

[کعبه و شکل آن ]

(قال النّبیّ صلّی اللَّه علیه و اله سمّیت الکعبه کعبه لأنّها وسط الدّنیا) منقول است به سندی قوی که از آن حضرت صلی اللَّه علیه و آله پرسیدند که چرا کعبه را کعبه نامیده اند حضرت فرمودند از جهه آن که وسط دنیاست و نسبت مربع مسکون در میان کره ارض واقع شده است چون به جانب مغرب روانه می شوند میل به پستی می کنند و هم چنین به مشرق پس گویا از میان دنیا بر آمده است و لازم نیست که وسط حقیقی باشد اگر چه بحسب واقع ممکن است که وسط حقیقی باشد و در غریبین و قاموس مذکور است که هر چه بلند و مرتفع است آن را کعب می گویند چنانکه بلندی پشت پا را کعب می گویند و ممکن است که به اعتبار رفعت معنوی باشد چون از همه جاهای دنیا بلند مرتبه تر است و صاحب

نهایه نیز این وجوه را گفته است با تربیع.

(و قد روی انّه انّما سمّیت کعبه لأنّها مربّعه و صارت مربّعه لأنّها بحذاء البیت المعمور و هو مربّع و صار البیت المعمور مربّعا لأنّه بحذاء العرش و هو مربّع و صار العرش مربّعا لأنّ الکلمات الّتی بنی علیها الاسلام اربع و هی سبحان اللَّه و الحمد للّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر)